Κρητικό Λεξικό

ΚΡΗΤΙΚΑ	ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ	ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
Άβγαρτος	Ακοινώνητος	Αυτός που δεν έχει βγει έξω να διασκεδάσει να δει πράγματα
Αβουρλίτους	Φυτό που κάνουνε σκούπες ψάθινες
Άβρια	Στείρα
Αβρυά	Έλλος
Αβρυοκάλαμα	Καλάμια που φυτρώνουν στα έλλη
Αγαλιανά	Σιγανά
Άγανο	Άκρη του σταχιού	Μακριές πριονωτές απολήξεις των σταχιών
Αγγίνιο	Καινούργιο
Αγγριγιεύγω	Αγριεύω
Αγκαραθιά	Άγριος Θάμνος
Αγκινιάζω	Εγκαινιάζω
Αγκουανός	Λίπασμα από περιττώματα πουλιών
Αγκούτσακας	Άγρια αχλαδιά
Αγκρίζομαι	Θυμώνω	Μην αγκρίζεις το κοπέλι
Αγλακώ	Τρέχω
Αγλίγορα	Γρήγορα	Γλάκα μωρέ πιο αγλήγορα
Αγόγλοσος	Αγκαθωτό χόρτο
Αγοϊζω	Οργιάζω
Αδερφίδες	Αδελφές
Αδερφός	Αδελφός
Αδιάρμιστος	Ακατάστατος , Αταχτοποίητος
Αέρες	Αερολογίες
Αζατοχάρτι	Πιστοποιητικό αποδεύσμευσης από την φυλακή	Να μασε λείπει 'τσα γαμπρός κοντό τ' αζατοχάρτι δα του ζηλέψουσι
Αζόγιρας, αζόιρος	Θάμνος	Θάμνος πού μυρίζει άσχημα, παρόλα αυτά, ελκύει πολλούς χοχλιούς
Άζουδος	Άμοιρος, Κακότυχος
Αθιβολή	Σκέψη
Αθιβολή	Σκέψη, Συζήτηση	Όπως μυρίζουν τσ' άνοιξης τα ρόδα στην αυλή σου, ετσά μυρίζει η σκέψη μου με την αθιβολή σου
Αθός	Ανθός	Οι φλέβες σου γινήκανε ρακιδοκαταπότης κι ογλήγορα κατάλυσες η τον αθό τση νιότης
Άθος	Στάχτη
Αίγα	Κατσίκα
Αϊλιά	Αγελάδα
Αϊράνι	Φόβος	Αϊράνι πάει ο κώλος του σα με δει = Τον πιάνει ο φόβος όταν με βλέπει
Ακιντές	Γλύκισμα, Καραμέλα
Ακονιζά	Παρασιτικό φυτό με κολλώδη φύλλα
Ακονόπετρα	Πέτρα λεία για ακόνισμα μαχαιριών
Αλαβάρι	Σίγουρα, Βεβαίως	Δεν την πετώ τη βέργα μου, και το γαμπά αλαβάρι, κι ας λέει εκείνη πως βοσκό , δεν πρόκειται πάρει
Αλαμπίρι	Ο Θεός ξέρει	Μισεύγεις παιδί μου, κι αλαμπίρι πότε δα σε ξαναδώ
Αλάργο	Μακριά
Αλαργοξορίζω	Στέλνω πολύ μακρυά, στην ξενιτιά
Αλαργοξορισμένο	Ξενιτεμένο μακριά
Αλαφροκαμπανίζει	Έχει λίγο μυαλό
Αλαφροκαμπανώ	Ελαφρόμυαλος
Αλεκατισά	Μάλινο νήμα	Ειδικό νήμα από μαλλί αρνιού, για να υφάνουν τριοπατήτηρες πατανίες και κουσκουσένιες
Αλικοντίζω	Εμποδίζω
Άλις Βερίσι	Πάρε δώσε
Αλισβερίσι	Δοσοληψία, Συναλλαγή	Τα μάτια σου τα όμορφα όποιος δεν εκτιμήσει Σίγουρα με άλλο αρσενικό έχει αλισβερίσι
Αλιτριβιδιάρης	Μυλωνάς
Αλουσά	Στάχτη με νερό	Στάχτη με νερό για το πλύσιμο των ρούχων τα παλιά χρόνια. Το χρησιμοποιούν και σήμερα για τα μελομακάρονα.
Αλουσά	Στάχτη με ποτάσα και νερό	Στάχτη με νερό για το πλύσιμο των ρούχων τα παλιά χρόνια. Το χρησιμοποιούν και σήμερα για τα μελομακάρονα.
Αλουσιά	Στάχτη με νερό	Στάχτη με νερό για το πλύσιμο των ρούχων τα παλιά χρόνια. Το χρησιμοποιούν και σήμερα για τα μελομακάρονα.
Αμάλαγο	Αγνό	Αμάλαγο χωράφι
Αμάλαγος	Ατόφιος
Αμάλαργος	Καθαρός, Αγνός
Αμανίτης	Άγριο μανιτάρι
Αμάχη	Έχθρα
Άμε	Πήγαινε
Αμέντες	Προσοχή	Έχω τσ' αμέντες μου = προσέχω
Αμέτι-μουχαμέτι	Έτσι και αλλιώς
Αμοναχός	Μοναχός	Ωσάν το έρημο δεντρί, που 'ναι στ' αόρι απάνω, μ' αρέσει να 'μαι αμοναχός, με τσι πολλούς δεν κάνω
Αμπάσος	Αργός στις δουλιές
Αμπλά	Αδελφή
Αμπούμπουρα	Μπρούμητα
Αμπούνια	Απωθημένα, Κρατώ κακία	Εκιόσες μου κρατεί αμπούνια
Αναβαστώ	Στηρίζω
Αναθράφηκα	Μεγάλωσα	Με ντάγκο αναθράφηκα και με τσ' ελιάς το λάδι, το λύχνο ξεπασούλιζα κ' εδιάβαζα το βράδυ
Ανακατερά	Ανακατεμένα	Μεταφορικά σημαίνει κουτσομπολιά, ρουφιανιές.
Ανακατερά	Κουτσομπολιά
Ανακατερά	Ρουφιανιές
Ανακερώθηκα	Ανακατεύτηκα, Ζαλίστηκα
Ανακούρκουδα	Σταυροπόδι
Αναμαζώξου	Μαζέψου μέσα
Αναστορούμαι, Ανεστορούμαι	Θυμάμαι
Αναστουλούχισμα	Αναστεναγμός
Ανατζούμπαλη	Άγαρμπη
Ανατρανίζω	Ανορθώνομαι	Θωρώ δικούς και χαίρομε φίλους και αναντρανίζω ,και απο τα βάθη τσι καρδιάς να τους καλωσορίζω 2. Καρδιά μου αναντράνισε και μην το βάνεις κάτω δεν γονατίζουνε ποτέ οι άντρες των αρμάτω
Ανατρανίζω	Ξανασηκώνομαι	Θωρώ δικούς και χαίρομε φίλους και αναντρανίζω ,και απο τα βάθη τσι καρδιάς να τους καλωσορίζω 2. Καρδιά μου αναντράνισε και μην το βάνεις κάτω δεν γονατίζουνε ποτέ οι άντρες των αρμάτω
Ανεβόλεμα	Ανηφόρα	Στο χύμα τρέχει το νερό στο σόπατο στερνιάζει. Μια ροδαρά χω στη καρδιά μικρή μου και σου μοιάζει
Ανεβόλεμα	Ανήφορος
Ανέδιασε	Πρόβαλε
Ανεκούρκουβα	Κάθομαι σταυροπόδι
Ανελαμπίδι	Αχινοπόδι	Είδος θάμνου με αγκάθια
Ανεμαζοξάρης	Διωγμένος	Ανεμαζοξάρης είναι αυτός που ήρθε στον τόπο και δεν έχει ρίζες στην συγκεκριμένη τοποθεσία
Ανεμίζομαι	Διαισθάνομαι
Ανεστορούμαι	Συλλογίζομαι
Ανεστουλουχίζω	Κλαίω σιγά-σιγά
Ανετσουτσούλωσε	Συνήλθε
Ανεφοράδα	Ανυφόρα
Ανεχαρασει	Μασάει σαν κατσίκα
Ανημένω	Περιμένω	1. Είντα κοντό στο πόρτεγο να στέκει ν' ανημένει κι είναι η γι-όψη τζη θλιτή και παραπονεμένη 2. Απ'ούχει αντέτι τη ψευτιά την έχει ούλο το χρόνο, δεν ανημένει τ'απριλιού τη πρώτη μέρα μόνο
Ανημένω	Περιμένω
Ανιφοράς	Καπνοδόχος
Ανιώθω	Καταλαβαίνω	Συνώνυμο Νιώθω
Αντάρα	Ομίχλη
Ανταροφορώ	Είμαι μέσα σε ομίχλη, μεταφορικά
Άντε μπακαλούμ	Άραγε	Άντε να δούμε
Αντέστε	Πάμε φύγαμε
Αντέτι	Συνήθεια	Απ'ούχει αντέτι τη ψευτιά την έχει ούλο το χρόνο, δεν ανημένει τ'απριλιού τη πρώτη μέρα μόνο
Αντζιρίτα	Τρέχα
Αντόντι	Δόντι
Αντριβόλους	Φυτό με αγκάθια σκληρά	Κάτσε μπρέ, ηντά χεις, αντριβόλους έχει ο κώλος σου;
Αξαργητού	Επίτηδες	Αξαργητού στη Βιάννο, Αξάργου στη Σητεία. Συν. Αξάργου, Αξάργωτου
Αξάργου	Επίτηδες	Συνώνυμο Αξαργητού, Αξάργωτου
Αξάργωτου	Επίτηδες	Συνώνυμο Αξαργητού, Αξάργου
Αξάς	Ξάδελφος
Αξωγύρου	Από πίσω	Μη με παίρνεις αξωγύρου = Μη με ακολουθείς
Αόρι	Βουνό	Οντε δα δεις ντελικανή χαρά την έχεις κόρη Σα το κοπέλι που θα βρει τη πουλιτσά στ'αόρι
Απαλέτι	Πλακωτή πέτρα
Απάντηξα	Συνάντησα	Μου πάντηξε το Σηφαλιό κ'ήτανε χιαρχιντησμένο
Απίδι	Αχλάδι
Απίρι	θειάφι
Αποδιαλέγουρα	Απομεινάρια	Μετά το μεσημέρι, τα βρίσκεις στη λαϊκή
Αποδιαλέουρα	Απομεινάρια	Απού πολυδιαλέγει πάει αποδιαλεμάτου
Αποζούζουρα	Απομεινάρια	Μετά το μεσημέρι, τα βρίσκεις στη λαϊκή
Απόι	Νωρίς το πρωί
Απόκειας	Έπειτα, Μετά
Απόκειες	Μετά
Αποκινονέ	Από εκείνο
Αποκιονέ	Από αυτό
Αποκοτώ	Τολμώ, ρισκάρω, διακινδυνεύω
Απόπαε	Από εδώ
Αποπεραθιό	Απέναντι
Απορόχια	Ξεστάχια
Αποσβολομένα	Έκπληκτα
Αποσπέρας	Χθες βράδι
Αποσπερίζω	Περνάω την ώρα μου το βράδυ
Αποσφώνιαξα	Έστειψα	Αποσφώνιαξα τα ρούχα
Απού	Που
Απουχιούντου	Όρμα του, Απάνω του, Επίθεση
Αποχερίδια	Κεράσματα, Φιλοδωρήματα
Αρά	Αραιά
Αργαντινή	Εσπέρα
Αργατινή	Απόγευμα
Αρίδι	Τρυπάνι
Άρκαλος	Ασβός	Άρκαλε μπες στην τρύπα σου Ζουρίδα στη φωλιά σου και μην πειράζεις τα πουλιά πούνε στη γειτονιά σου
Αρμαθιά	Μάτσος	Φόρτωσε κοινιέ την αρμαθιά στο γαίδιαρο
Αρμηνεύγω	Συμβουλεύω
Αρμηνευω	Συμβουλεύω
Αρνεύγω	Ησυχάζω	Όταν δεν έχομε ψωμί καθόλου δεν αρνεύγω κι όντε ζυμών'η μάνα μου, αρχίζω να χορταίνω
Αροδαρά	Τριανταφυλλιά
Αρρωσταρά	Άρρωστη
Άρτζη Μπούρτζη	Άλλα των άλλων, Ότι νάναι
Ασκαντί	Παρά λίγο	Ασκαντί να πέσω = παρά λίγο να πέσω
Ασκελετούρα	Αγριοκρεμμύδα
Ασκιανάδα	Σκιά	Όπχιος τη ν' ασκιανάδα ντου, ξανοίγει και ξυπάται, δυό μέτρα μπόι να βαστά, ασήμαντος λογάται
Ασκονταύλα	Κουτάλα	Η ασκονταύλα, που ανασέρνανε το νερό από το πηγάδι η τη στέρνα
Ασκορδουλάκος	Άγριο κρεμμύδι	Στα όρη να με πέψετε να βγάνω ασκορδουλάκους, καλιά διαόλους να θωρώ παρά χωροφυλάκους
Ασκοτιζαρά	Αγριοκρεμμύδα
Ασου	Άσε
Ασπάλαθος	Είδος ακανθώδες θάμνου	Σαν τον ασπάλαθο καρπό που τόνε τρών'οι αίγες, ετσά με φάγανε κι εμέ οι εδικές σου οι έγνοιες
Αστιβήδα	Αγκαθωτός θάμνος
Αστραλικώνω	Οριοθετώ	Αστραλικώνω το χωράφι = Τοποθετώ τα όρια
Ασχτέρου	Αύριο
Ατζά	Μπούτια
Ατζί	Μπούτι	Εσπέρνανε οι Τούρκοι παπαρούνες που σα τα ατζά τω κοπελιώ, ήταν τα ραβδιά ντως
Ατζικνίδες	Τσουκνίδες
Ατζοπηδώ	Χοροπηδώ
Ατσέλεγας	Σπουργίτι
Ατσιποδιάρικο	Κακορίζικο
Αφήκες	Άφησες
Αφορδακιάζω	Φουσκώνω από το πολύ νερό
Αφορδακός	Βάτραχος
Αφόρεση	Υποψία
Αφορούμαι	Υποψιάζομαι
Αφούρα	Ομίχλη, Καταχνιά
Αφρούκα	Άκου με προσοχή
Αφρουκάζωμαι	Κρυφακούω
Αφρουκού	Άκου	Ότι σου λένε αφρουκού, και ότι κατέχεις κάνε
Αφρουκώ	Ακούω
Άφτω	Ανάβω	Κι έχει τη σφάκα μιαν οκά στα πικραμένα χείλη γιατί στη φεύγα ποιός θα ρθει να τσ' άφτει το καντήλι
Αχινοπόδι	Θάμνος με αγκάθια	Προσανάμματα για να ανάψεις φωτιά, στον φούρνο για ψωμί
Αχίρι	Στάβλος
Άχνα	Σιωπή
Αχνιά	Ησυχία, Τσιμουδιά
Άχτι	Καημός
Άψε	Άναψε	Άψε μπρε τη παρασιά
Βαβαλίζω	Παραχαϊδεύω
Βαβαλίζω	Περιποιούμαι, Κανακεύω
Βάγγα	Ρέμα, Χαντάκι, Χαράδρα
Βαρεμένη	Έγκυος	Συνώνυμο Λουχούνα
Βάρηκα	Χτύπησα	Συνώνυμο (Ε)Μισερώθηκα, (Ε)Σακατεύτηκα, (Ε)Σβολώθηκα
Βάρσαμος	Δυόσμος	Μυρίζουν οι βασιλικοί, μυρίζουν κι οι βαρσάμοι Μα σα μυρίζει ο φρόνιμος βαρσάμια δε μυρίζουν
Βασιγιέτι	Επιθυμία μετά θάνατον
Βασιέτι	Επιθυμία μετά θάνατον
Βαστώ	Κρατώ
Βγανιά	Συκοφαντία
Βγόδομα	Σκεύος οικιακό
Βγορίζει	Φαίνεται	Δε μου βγορίζει πράμα = Δεν βλέπω τίποτα
Βγορολογώ	Αγναντεύω	Είμαι στο όβγορο = Τόπος με θέα
Βεγγέρα	Γειτονική παρέα για να πούνε τα νέα της ημέρας
Βεγκέρα	Βραδυνή παρέα στη γειτονιά	Πάμε να κάτσομε στη βεγγέρα, να βεγγερίσομε μιαολιά
Βερβελίθρες, Βερβελές	Περιττώματα των αιγοπροβάτων
Βέργα	Ξύλο
Βερέμι	Μαράζι	Μου βγαλες το βερέμι
Βίτσα	Χλωρό ξύλο	Για τιμωρία στα παιδιά όταν κάνανε αταξίες
Βιτσίδι	Ξύλο με χλωρό ξύλο για να μην σπάει
Βιτσίλα	Γυπαετός
Βλεπές	Αγροφύλακας
Βοθρακός	Βάτραχος (Αμάρι)
Βολεί	Βολεύει
Βούγια	Μοσχάρια αρσενικά	Δε γατέχει να μειράσει δυο βουγιό άχερα
Βούι	Μοσχάρι
Βουλή	Θέληση
Βουρβούλες	Μύξες
Βουρίδι	Μούσκεμα	Τη ταχινή εγείνηκα βουρίδι
Βουρίδι	Πολύ βρεγμένος	Συνώνυμο Μουσκίδι, Μούσκεμα
Βουτσά	Περίττωμα της αγελάδας
Βράκα	Κρητική ανδρική φορεσιά
Βρομούσα	Κλασοπαπαδιά
Βρούβες	Χόρτα
Βρουβολογώ	Μαζεύω χόρτα
Βρούχος	Θόρυβος
Γαμπάς	Κάπα	Σα θα με δεις λέει την πρωινή να πάεις στη δουλειά σου, μα σα με δεις τη βραδινή να πάρεις τον γαμπά σου
Γαργιασμένο	Λερωμένο
Γατέχω	Ξέρω, Γνωρίζω	Εγωισμό δεν ήμαθα κ' ιντά ναι δε γατέγω και κακοσύνη δε βαστώ, στα στήθια μου δεν έχω
Γαυρώνω	Παθαίνω αγκύλωση
Γενούνε	Γίνουν	Βαγιοκλαδίσματα κι ευχές στη στράτα τ'ακλουθούνε Και τ'αβιζ'ερνει ολημερνίς ανθρώποι να γενούνε
Γερά	Δυνατά
Γερά-Γερά	Γρήγορα
Γεραντζούνι	Άγριο αγγιναράκι	Συνώνυμο Σπεραντζούνι, Περατζούνι
Γης Μαδιάμ	Άνω κάτω	Συνώνυμο Ντάρι Νάξι, Μαντάρα
Γι	Ή	Ως τη άλλη βόλτα γι ο γάιδαρος ψοφά γι το σομάρι σπα
Γιαγαίρνω	Επιστρέφω
Γιάγερνα	Γύριζα
Γιαγκιλίκι	Πάθος	Διάλε το γιαγκιλίκι σου και πως δα το παλέψω
Γιάε	Κοίταξε, Πρόσεχε
Γιαέρνω	Γυρίζω πίσω	Όντε ενεπήγαινες εσύ εγώ εγιάερνα.
Γιάντα	Γιατί
Γιάντες	Παιγνίδι με το κόκαλο της κότας
Γίβεντα	Βρομοδουλειές, Αταξίες
Γίβεντο	Βρωμιά, Ασχημιά	Ήφερες του κόσμου τα γίβεντα στο σπίτι με τα παπούτσια σου
Γιουρούντα	Όρμησε, Πάνω του
Γκανίζω	Φωνάζω δυνατά	Ηντά χεις και γκανίζεις ετσά
Γκάρδας	Λάρυγγας
Γκινιάζω	Εγκαινιάζω
Γκισγκίνες	Γυάλινες μπίλιες
Γλακώ	Τρέχω
Γομάρι	Φορτείο	Γυναίκα που 'χει υπομονή και στέκει παλληκάρι αντέχει η ράχη τζη σαφί χιλιόβαρο γομάρι
Γομάρι	Φορτίο, μεταφορικά ο δυνατός άνδρας	Μεγάλος άνδρας γεροδυναμομένος
Γούζγιεσε	Παραπονιέσαι	Όλη τη μέρα γούζιεσαι
Γούζομαι	Γκρινιάζω	Όλη τη μέρα γούζιεσαι
Γούζομαι	Μουρμουρίζω	Όλη τη μέρα γούζιεσαι
Γούζομαι	Παραπονιέμαι	Όλη τη μέρα γούζιεσαι
Γράδο	Μουστόμετρο
Γραίνομαι	Βρέχομαι
Γραίνω	Βρέχω
Γραντήσει	Μπλέξει	Μας έχουνε γραντίσει
Γροικώ	Ακούω
Γρομπόλες	Είδος αχλαδιού
Γυρολόγος	Αυτός που γυρίζει στα χωριά
Δαβλίδι	Ξύλο	Εμά τον κακομοίρη δαβλίδι του παίξανε;
Δάμακας	Γκρεμός πολύ μικρού ύψους
Δάμακας	Πεζούλια που έχουν τα χωράφια
Δαρθεί	Χτυπηθεί	Απού πιάσει πέτρα και δαρθεί κανείς μη ντονε λυπηθεί
Δέσπολα	Μούσμουλα
Δεσπολιά	Μουσμουλιά
Δέτης	Γκρεμός	Ήθελα να μαι δίχταμο σ'ενός βουνού το δέτη να πέρνας και να μ'έκοβες να μ'έβανες στο μπέτι
Διάλε	Διάβολε	Εκφράζει κατάρα ή μίσος,αλλά και συμπάθεια ή θαυμασμό. Μία βρισιά ήπιας μορφής. 1. Διάλε το διάλε διάλε σου, διαόλου θυγατέρα ,εβράχνιασα να τραγουδώ κι εσύ ξανοίγεις πέρα
Διάλε τσ'απολυμάρες σου	Διάβολε στους πεθαμένους σου	Βρισιά
Διάπαντα	Σκορπίστηκαν	Έπιασαν τα διάπαντα = Σκόρπισαν σε διάφορα μέρη
Διαρμίζω	Νοικοκυρεύω, Καθαρίζω, Τακτοποιώ
Διγαβρές	Χαβάς	ΣΑΡΡΑΝΤΑ ΝΕΟΙ ΣΤΟ ΧΩΡΙΟ ΝΙΜΕΝΟΥΝΕ ΤΟ ΝΑΙ ΣΟΥ... ΑΠΟΥ ΝΑ ΝΑΙΞΕΙΣ ΠΕΣ ΤΟ ΕΝΟΥΣ ΝΑ ΠΑΨΕΙ Ο ΔΙΓΑΒΡΕΣ ΣΟΥ
Διγαβρές, Δηγαβρές	Καημός	Επαέ ξάνει ήντα λιγαβρέ τον έχει. 1. Εβγήκε βόλτα στο χωριό, κι'έχει το διγαβρέ μου, τον έρωτα μας διαλαλεί, Θιέ μου βοήθησε μου
Διδαχή	Διδασκαλία
Δικολογιά	Συγγενείς	Ηντάνε δα και τουτονά ο ξένος με τη ξένη, να γινουνται δικολογιά και φίλοι μπιστεμένοι
Δράμι	Βάρος 3.2 γραμμάρια
Δροσά	Τίποτα	Δροσά δε ντου δίνω
Δροσιά	Τίποτα	Δροσιά δεν κάνει τουτονέ
Δώμα	Ταράτσα
Εβγιά	Λιακάδα
Εγάργιωσε	Λερώθηκε, Βρώμησε	Βλέπε μου τ'ανυφαντηριό τσ' αγάπης μη γαριώσει γιατί δεν έχει φάρμακο να ξανακαινουριώσει.
Εγιουρούντηξε	Επιτέθηκε	Μου μόνταρε μωρέ ο σκύλος του γείτονα και είπα πως θα με φάει
Έγκαλα	Πρόβατα που μόλις γέννησαν	Μά ήντα θα κάνει ένας καλός σε μια κακή πατούλια να αρμέγει να τηροκομεί να βλέπει τα στιρούλια 1. Τα ζώα που αρμέγονται
Έγκωσα	Μπούχτισα, Φούσκωσα	Φούσκωσα από φαΐ, η φούσκωσα από στεναχώρια
Έγνοιασέσαι	Τι σε νοιάζει
Εγράθηκα	Βρέχτηκα
Εδά	Τώρα
Εζβολόθηκα	Χτύπησα	Συνώνυμο Εμιζερώθηκα
Εθάρρουνα	Νόμιζα	Την πεθερά μου,οψές αργά.. στο όνειρό μου είδα κι εθάρρουνα πως την έβλεπα με τη λερναία ύδρα
Ειδική	Δική	Μη κάμεις μη σου κάμουνε μη πεις να μη σου πούνε τη ξένη πόρτα κι αν χτυπάς την ειδική σου σπούνε
Είντα	Τι
Είντα κοντό	Τι άραγε	Είντα κοντό στο πόρτεγο να στέκει ν' ανημένει κι είναι η γι-όψη τζη θλιτή και παραπονεμένη
Ειντάχεις	Τι έχεις
Είπατο	Το είπα
Εκακάρωσε	Τα τίναξε, Πέθανε
Εκειά	Εκεί
Έκιαμε	Μπα δεν νομίζω
Εκίνια	Αυτή
Εκιοσές	Αυτός (μακρινή απόσταση)
Εκιόσες	Αυτός
Έκο Νάκο	Οπωσδήποτε	Αναγκαστικός χαρακτήρας μιας ενέργειας, Άρον-Άρον, από τα αρχαία Εκών-Άκων
Εκόπασε	Σταμάτησε
Εκόρνιασα	Μούδιασα	Εκόρνιασαν τα πόδια μου
Ελιγομαριάστηκα	Λιποθύμησα
Ελιγομαρίστηκα	Λιποθύμησα
Εμαγαρίστηκα	Ελερώθηκα
Εματσιδιάστηκα	Επιάστηκα
Εμισερώθηκα	Χτύπησα	Συνώνυμο (Ε)Σακατεύτηκα, (Ε)Σβολώθηκα, (Ε)Βάρηκα
Εμίσεψε	Έφυγε
Εμόλαρε	Άφησε
Εμότσαρε	Μάλωσε
Εμούνταρε	Επιτέθηκε, Όρμηξε	Μου μόνταρε μωρέ ο σκύλος του γείτονα και είπα πως θα με φάει
Εμπεράτωσες	Έβαλες τον ξύλινο σύρτη
Έμπηξε	Έβαλε	Έμπηξε τσι φωνές
Εντάκαρες	Άρχισες
Εντολαντίστικα	Μπερδεύτηκα, δεν είμαι σίγουρος για κάτι
Εξεγιβεντιστήκαμε	Ξεφτιλιστήκαμε
Εξεκαζίκωσε	Λύθηκε
Εξεκατινίστηκα	Με πονάνε τα πλευρά
Εξεμανταλώθηκαν	Άνοιξαν τις πόρτες
Εξεμασκουλώθηκα	Εκνευρίστηκα
Εξεμυγιαστήκανε	Ξεενοποιηθήκανε	Με το που φεύγει ο ντελάλης εξεμυγιαστήκανε οι γραίς κι ήλεγε η μια τσ' αλλής
Εξεχαρβάλωσε	Διαλύθηκε
Εξιπάστικα	Ξαφνιάστικα
Επαέ	Εδώ
Επλάνταξα	Στραβοκατάπια
Επόδοκε	Κατάντησε
Επόθιαξα	Κρυολόγησα
Επούθιασα	Κρύωσα
Εργώ	Κρυώνω
Εργώ	Κρυώνω, Τρέμω από το κρύο
Έρμη	Έρημη, κακιά	Γιο 'χει στην έρμη ξενηθιά που τόνε λαχταρίζει κι ο πόνος τηνε στουμπαχά και τηνε γονατίζει
Εσακατεύτηκα	Χτύπησα	Συνώνυμο (Ε)Μισερώθηκα, (Ε)Σβολώθηκα, (Ε)Βάρηκα
Εσβολώθηκα	Χτύπησα πολύ	Εμισερώθηκα, Κατασκοτώθηκα
Εσκλοποδόθηκα	Μπέρδεψα και έπεσα
Εσφεντούριξα	Πέταξα	Εσφεντούριξα ένα τσούρλο και εξεκαυκάλωσα τον γείτονα
Ετοσές	Αυτός (κοντινή απόσταση)
Ετουδά	Εκεί	Απόπαδε ως ετουδά
Ετουλόγου μου	Εγώ ο ίδιος
Ετσά	Έτσι	Πώς τσεί τσά -- Ετσά τσεί = Πως καίει έτσι -- Έτσι καίει
Ετσουρουφλίστηκα	Εκάηκα
Ευκή	Ευχή	Στην πορτοπούλα στέκεται και σιγομουρμουρίζει και την ευκή τζη στα μακριά απού 'ναι του χαρίζει
Εφταρμίστικε	Φταρνίστηκε
Έχνος	Ζώο	Εφάγανέ μου τα έχνι το σακί που βάνω τ' αλεύρι
Εχταγή	Επιθυμία
Εψακώθηκα	Δηλητηριάστηκα
Εψές	Χθες
Ζάβαλε	Ίσως
Ζαγαρώ	Γυρεύω φασαρία
Ζάλο	Βήμα
Ζάρα	Κουκουβάγια	Ζάρα μου όμορφο πουλί, στη γειτονιά μην κάτσεις, μη τραγουδήσεις και καημός τη γειτονιά σκεπάσεις
Ζάρα	Μεγάλο πιθάρι	Μεγάλο πήλινο πιθάρι συνήθως για φύλαξη λαδιού, εξωτερικά έφερε ανάγλυφα σχέδια κυκλικά σε τρεις ή τέσσερις ζώνες σαν ζαρωματιές για μεγαλύτερη αντοχή, εξ αυτού και ζάρα. Από τις ζώνες καθόριζαν τη χωρητικότητα του πιθαριού.
Ζάρα	Ρυτίδα
Ζάρα	Τσαλακομματιά
Ζάφτι	Κουμάντο, Ελέγχω	Δεν τον κάνω ζάφτι = Δεν τον ελέγχω
Ζευλώνω	Λυγίζω	Άλλη έννοια = Ζευλώνω τα βούγια
Ζόρες	Βιασύνη	Συνώνυμο Φούργια
Ζουγλάθηκες	Κουτσάθηκες
Ζούμπερο	Ζώο, υποτιμητικό όταν αναφέρεται σε άνθρωπο	Ήντα ζούμπερο που είσαι
Ζούμπερο	Χαζός	Δε γατέχει να μειράσει δυο βουγιό άχερα
Ζουρίδα	Κουνάβι
Ζυγαρδέλι	Καρδερίνα
Ήβρα	Βρήκα
Ημίονος	Μουλάρι
Ήντα	Τι
Ήρθεναι	Ήρθε
Ήστενα	Έβαζα
Ήφερε	Έφερε
Ήφερες	Έφερες
Θαρρεύομαι	Εμπιστεύομαι	Μη θαρρευτείς του φίλου σου και πεις το μυστικό σου ,φίλος του φίλου θα το πει θάναι κακό δικό σου
Θέτω	Ξαπλώνω	Και με την πρίκα καθ'αργά θέτει κι αποκοιμάται το γιο τον κανακάρη τζη κάθα που 'νεστοράται
Θολόσταση	Νηστίσιμος χυλός
Θρινάκι	Εργαλείο για το αλώνι	Εργαλείο του αγρότη για να ξεχωρίζει η να λιχνίζει τα άχυρα από τον καρπό στο αλώνι
Θρουλί	Ψίχουλο	Που θέλει τρουλί δεν τρώει θρουλί = Αυτός που γυρεύει τα πολλά χάνει και τα λίγα
Θρουλίζω	Θρυματίζω
Θυγατέρα	Κόρη	Ο γαμπρός γιός δε γίνεται κι η νύφη θυγατέρα
Θυμίζει	Ψάχνει να βρει τέρι
Θωρώ	Βλέπω
Καβαληκεύω	Καβαλάω	Χαιρέτα μου τον το πεζό, οντό καβαληκέψεις για να σε χαιρετά και αυτός, οντό θα ξεπεζέψεις = Όταν βρίσκεσαι στα ψηλά και έχεις πετύχει στη ζωή, να μην υποτιμάς αυτόν που βρίσκεται πιο κάτω, αν θέλεις να σε υπολογίσει και αυτός όταν θα πέσεις κάτω μια μέρα.
Καβαλίνα	Περίττωμα του γαϊδάρου
Καβαλτί	Πρωινό
Καβούκι	Κέλυφος	Το κέλυφος της χελώνας
Καβούσι	Μικρή πηγή
Καβρομαμούνα	Σκαθάρι	Είδος σκαθαριού, που το κεφάλι του μοιάζει με δαγκάνα κάβουρα
Καβρός	Καβούρι	Καβούρι
Καερέτι	Βοήθεια	Τ'ασκέρου θα ρθω να σου κάμω ένα ''καερέτι'' = Αύριο θα έρθω να σε βοηθήσω
Καζαντίζω	Προκόβω
Καζίκι	Ξύλινο παλούκι που δένανε τα ζώα, Τζένιο	Ξύλινο παλούκι που δένανε τα ζώα
Καθέγλα	Καρέκλα
Καθίκι	κακός άνθρωπος	Σκεύος για κατούρημα το βράδυ αλλά και βρισιά, λέγοντας, τι καθίκι είναι αυτός, κακός άνθρωπος
Καΐλικος	Ικανός
Καΐσι	Βερίκοκο
Κάκαδο	Η πέτσα που γίνεται εξωτερικά στην πληγή
Κακαρώνω	Πεθαίνω
Κακοβάνω	Υποψιάζομαι κάτι κακό
Κακομάζαλος	Κακότυχος
Κακομήτσα	Καημένη	Συνώνυμο Κακοριμάλα
Κακορίζικος	Κακότυχος
Κακοριμάλα	Καημένη	Συνώνυμο Κακομήτσα
Κακοτερένιος	Καχεκτικός	Πολλά Κακοτερένιος είναι μωρέ τούτος σας
Κακουδέρικος	Καχεκτικός, Αδύναμος
Καλαντίζω	Κερδώ, Αποκτώ
Καλαπόδι	Τρικλοποδιά
Καληκώνομαι	Καλοντύνομαι
Καλιάς	Ο πιο καλός σου γείτονας	Με τον καλιά σου κάθιζε και νηστικός σηκώνου
Καλίκωση	Φορεσιά	Καινούργια καλίκωση δα μου πουσουνίσει ο πατέρας μου απ'τη χώρα
Καλλιμέντο	Προκοπή	Δεν έκαμες καλλιμέντο
Καλντερίμι	Πλακόστρωτος δρόμος	Τούρκικη λέξη καλντιρίμ = λιθόστρωτο
Καλογυναικάρι	Νυφίτσα
Καλογυναικούσα	Νυφίτσα
Καλοπολεμώ	Καλοπιάνω
Καλουριά	Όργωμα	Καλουριά, λέγεται όταν οργώνουμε το χωράφι χωρίς να φυτέψουμε σπόρο
Καμνώ	Κλείνω τα μάτια	Άλλος τη θέλει όμορφη κ άλλος τη θέλει να χει κ άλλος τα μάτια του καμνεί και παίρνει ότι του λάχει
Καμπανός	Ζυγαριά
Καμπανός	Πήδημα	Ξαφνιάστηκα λέει κι έπαιξα ένα καμπανό κι επετάχτηκα 3 μέτρα αλάργο
Κάμπλιες	Παπούλες	Συνώνυμο Κάμπλιες
Κανακάρης	Λεβέντης	Και με την πρίκα καθ'αργά θέτει κι αποκοιμάται το γιο τον κανακάρη τζη κάθα που 'νεστοράται
Κανακάρης	Χαιδεμένος
Κανακάρησα	Χαϊδεμένη
Κανάκια	Χάδια
Κανακίζω	Χαϊδεύω
Κανιά	Λεπτά πόδια αδύνατα
Καντάρι	Ζυγαριά
Καντηλιέρης	Λυχνοστάτης
Καντονάδα	Γωνία σπιτιού με πελεκητές πέτρες	Λοξή λιθοδομή από λαξευτή πέτρα για την ενίσχυση της κάτω γωνίας των κτιρίων
Καντουνίζεις	Κλείνω τα μάτια	Κλείνω τα μάτια για ύπνο
Καντουνίζω	Νυστάζω, Κλείνουμε τα μάτια
Καούνια	Μακαρόνια	Έχει το καούνι μάτι και στον κώλο ματικάκι;
Καπλαντίζω	Σκεπάζω το πάπλωμα	Έλα να καπλαντίσομε το πάπλωμα
Καπλοσυκιά	Φραγκοσυκιά
Καπούλα	Πλάτη του Γαϊδάρου
Καρά	Καρυδιά
Κάραβος	Τρύπα στην αυλή για τα λύμματα
Καραμπάσι	Δαφνέλαιο
Καραμπουζουκλής	Μερακλής, Ευδιάθετος
Καρκατσίλα	Κατσίκα
Καρτσόνι	Κάλτσα
Καρτσόνια	Χειροποίητες πλεκτές κάλτσες
Κασκορσές	Ανδρικό φανελάκι
Κάτα	Γάτα
Καταλαγιάζω	Ησυχάζω
Καταμουτσουνίδι	Σφαλιάρα
Καταμπατσελίδι	Σφαλιάρα
Καταπότης	Αυλακιά
Καταπότης	Αυλακιά στο χωράφι
Καταράχτης	Μεγάλο πριόνι	Το χρησιμοποιούσαν για να κόβουν κορμούς δέντρων
Κατασβολώθη	Χτύπησα	Συνώνυμο (Ε)Μισερώθηκα, (Ε)Σακατεύτηκα, (Ε)Βάρηκα
Καταστένω	Τακτοποιώ, Φτειάχνω	Όποιος γεννιέται στη σκλαβιά λιοντάρι καταστένει, κι ο Βενιζέλος τοδειξε σ΄ούλη την Οικουμένη
Καταχανάς	Μπαμπούλας
Καταχανεύω	Ανακατεύω, Φτιάχνω	Ήντα, Μωρέ, καταχανέβεις
Καταχνιά	Ομίχλη
Κατέεις	Ξέρεις
Κατέχω	Γνωρίζω, Ξέρω	Εγωισμό δε ν' ήμαθα κ' ιντά ναι δε γατέγω, και κακοσύνη δε βαστώ, στα στήθια μου δε ν' έχω
Κάτης	Γάτος	Νάμουν το Μάι γάιδαρος τον Αύγουστο κριάρι ούλο το χρόνο πετεινός και κάτης το γενάρι
Κατίνια	Σκύψιμο για βοήθεια	Σκύβω για να βοηθήσω κάποιον να ανέβει πάνω στην πλάτη μου. Κάνε μου κατινια για να βγω στο γάιδαρο
Κατιτίς	Κάτι
Κατουμίζει	Καμπουριάζει	Ξεπασούλισε το λύχνο να μη καντουνίζει
Κατρουλιά	Ούρο, κάτουρο	Συνώνυμο η τζούρνα
Κατσαίνω	Μικραίνω
Κατσάσεις	Μικρίνεις	Μην χαδεύεις το κατσούλι τοσονά και δα το κατσάσεις
Κατσασμένος	Καχεκτικός
Κατσίβερη	Ιλαρά
Κατσίγαρος	Απομεινάρια του λαδιού	Συνώνυμο η φέτσα, η μούργα
Κατσιποδιά	Αρρώστια
Κατσιρμά	Λαθραίο	Ηντάνε τονέ το κατσιρμά;
Κατσιρμάς	Λαθρέμπορας
Κατσιφάρα	Ομίχλη
Κατσουκανιά	Ζαβολιά, Πονηριά, Αταξία, Σκανδαλιά, Διαολιά, Μπαγαμποτιά
Κατσουκανιά	Ζαβολιά, Πονηριά, Αταξία, Σκανδαλιά, Διαολιά, Μπαγαμποτιά
Κατσούλι	Γατάκι μικρό
Κατσούνα	Μαγκούρα
Κατσόχοιρος	Σκαντζόχοιρος
Καυκαλήθρα	Μοσχόχορτο
Καυκαλίδα	Μοσχόχορτο
Καύκαλο	Τα στρογγυλά κριθαρένια κουλούρια παξιμάδια
Καυκί	Το κρανίο, το κεφάλι	Κεφάλι άδειο
Καφάς	Σβέρκο
Κάψα	Ζέστη
Κάψα	Ζέστη
Καψηλίθρες	Σπίθες απο κάρβουνα
Κεδιά	Τσιμουδιά	Βγάλε τη κεδιά
Κειονά	Αυτό
Κελντανές	Πράσο
Κεντινάρι	Είδος μέτρησης	Ένα κεντινάρι σκόρδα = 100 κεφάλια σκόρδα
Κεραζόζα	Ουράνιο τόξο
Κερεβίζι	Σέλινο
Κερεστελίδικα	Καλοφτιαγμένα
Κιαμέ	Βεβαίως
Κιάμε	Μπα
Κιόσές	Αυτός
Κιουκιουρίζω	Κουτσομπολεύω	Ήντα κιουκιουρίζετε και παρακιουκιουρίζετε
Κιρ μπαίρ	Εκεί που έχει αέρα	Στο κιρ μπαίρ έκατσε
Κισκιντάκι	Παιδικό παιγνίδι	Παιγνίδι με χαλίκια.
Κλαρόνια	Τσόκαρα	Συνώνυμο Κλάτσαρα
Κλάτσαρα	Τσόκαρα	Συνώνυμο Κλαρόνια
Κλούθα	Ακολούθα
Κλουθώ	Ακολουθώ
Κλώθω	Πλέκω
Κνισάρα	Κοσκινίστρα για το αλεύρι
Κνισάρα	Σίτα
Κνισάρι	Ξύγκι γύρω από το συκώτι του αρνιού
Κνουκνουκώ	Λέω κάτι πλαγίως	Ήντα διάλο μου κουκνουκάς. Πές μου ντρέτα ήντα θέλεις να πείς και μου παρατσουτσουρίζεις;
Κοιλαίνα	Περιδέραιο
Κοιτάσω	Κοιμάμαι	Εκοιτάξαν οι όρνιθες
Κοιτουρούμης	Κατάκοιτος
Κοκκινογούλια	Παντζάρια
Κόλυμπος	Λάκκος με νερό
Κολυσαύρα	Σαύρα
Κονάκι	Σπίτι
Κονάκι	Στέκι
Κόντυλα	Αποκοσκινίδια	Ότι Άχρηστο προκύπτει από το κοσκίνισμα, Συνώνυμο Σκύβαλα
Κοντώ	Άραγε	Ήθεκα την όρνιθα. Ήβγαλε πράμα κοντώ;
Κοπανίζω	Χτυπώ
Κοπέλι	Παιδί	Απού κοπελομάθει δε γεροντοξεχνά
Κοπρές	Περιττώματα των ζώων
Κορίζασα	Δίψασα	Έβγαλα τη κόριζα
Κορμούλα	Ρίζα Αμπελιού
Κορνιάζω	Μουδιάζω
Κοτσέρνω	Δοκιμάζω, Βάζω, Προβέρνω	Τα κότσαρε αυτή ντελόγω
Κουβεδιάζω	Συνομιλώ
Κουβέντα	Λόγος
Κουζουλαίνομαι	Τρελαίνομαι
Κουζουλαίνω	Τρελαίνω
Κουζουλός	Τρελός	Απού ναι γέρος κουζουλός απού τα νιάτα τόχει .
Κουκαλίζω	Τρώγω παξιμάδι
Κουκοσάλι	Χαλάζι
Κουκοσάλιο	Χαλάζι
Κουλαντρίζω	Διαχειρίζομαι καλά ένα θέμα
Κουλούκα	Σκύλα
Κούλουκας	Σκύλος
Κουλούκι	Σκυλάκι μικρό
Κουλουμούντρα	Τούμπα
Κούμος	Κοτέτσι
Κούμος	Κρεβάτι	Πήγαινε στο κούμο
Κουμουλιάς	Άργιλος
Κουμπούρι	Όπλο
Κουνενίζω	Μισοκοιμάμαι
Κουνενός	Νύσταγμα	Κάνω κουνενούς νυστάζω και κλείνουν τα μάτια μου με το κεφάλι να γέρνει
Κουντούρης	Κοντός
Κουράδι	Κοπάδι	Ξανοίξετε εκιέ ψηλά, Ένα κουράδι παπίτσες στο γιαλό.
Κουραδώνω	Κάθομαι
Κουραντές	Γιατρός
Κουργιάλι	Πεντακάθαρο, Αστραφτερό
Κουρκουνώ	Χτυπώ
Κουρούπα	Πήλινο μικρό βαρέλι
Κουρούπι	Πήλινο δοχείο
Κούρτα	Μάντρα
Κουσκούτα	Αυτή που ανακατεύει ψάχνοντας	Κουσκούτα είναι και ένα παρασιτικό φυτό
Κουσκουτίζω	Ψάχνω, Γυρεύω, Ανακατεύω
Κουτουλώ	Χτυπάω με το κεφάλι	Δώσε του μπρέ μια κουτουλιά
Κουτουρού	Τυχαία	Στα κουτουρού απορπατάς και στα τυφλά βαδίζεις και όλοι νομίζουν πως θωρείς μα εσύ ψηλοκαμινίζεις
Κουτούτο	Σωλήνες για άρδευση ή αποχέτευση, αρχικά πήλινοι στην αρχαία εποχή , σήμερα τσιμεντένιοι	Ως τρέχει το κρυγιό νερό στο πέτρινο κουτούτο...Ετσά να τρέχουνε οι χαρές στ αντρόινο ετούτο
Κουτσοκάμνω	Φλερτάρω
Κουτσούνα	Κούκλα χειροποίητη
Κουτσουνάδα	Παπαρούνα
Κουτσουνάρα	Υδροροή
Κουτσούρι	Κομμάτι χοντρού ξύλου	Εγώ χα ν΄ κουτσούρι για να κάθομαι
Κράη	Παγετός	Πρωινός παγετός
Κραϊ	Πάχνη, Παγετός
Κρίθος	Κλειστός πόρος υγρού στο βλέφαρο
Κρούβγω	Πνίγω
Κρούβωμαι	Δεν μπορώ να αναπνεύσω
Κρυγιό	Κρύο	Κρυγιό νερό τσι κεφαλής όσο μπορείς τσι γέρνε, τσι τρέλας είναι φάρμακο ετσά γροικώ και λένε
Κρυγιώτης	Κρύο
Λαβουρδάνα	Φουνάρα	βγάζει πολλή λαβουρδάνα
Λαβουρδάνας	Μεγάλη φωτιά
Λαβουρδανίζει	Λαμπαδιάζει
Λάδια	Σηκώνω τον άλλο στη πλάτη	Κάνω λάδια τον αδερφό μου
Λαδικό	Δοχείο λαδιού	Μεταφορικά η γριά κουτσομπόλα
Λαίνι	Κύπελο Αλουμινένιο
Λάλη	Γιαγιά
Λάλιε	Προχώρα
Λάλιε	Φύγε
Λαλίνια	Τσόκαρα
Λάλος	Παππούς
Λαλούσα	Προχωρούσα
Λαντουρίζω	Βρέχω
Λαντουρίζω	Καταβρέχω
Λαντουρώ	Βρέχω	Αυτός λαντουρεί τ' ατζά ντου.
Λαπεθιού	Πολύ κουρασμένος, του θανατά	Αυτός έχει πέσει του λαπεθιού
Λιακόνι	Σαύρα	Την πεθερά μου εδάκασε στον πόδα ένα λιακόνι, και το λιακόνι εψώφησε κ' εκείνη ζει ακόμη.
Λιανά	Ψιλά	Κάνε τανέ λιανά = Κάνε μου αυτά ψιλά
Λιγαβρές	Καημός	Επαέ ξάνει ήντα λιγαβρέ τον έχει 1. Εβγήκε βόλτα στο χωριό, κι'έχει το διγαβρέ μου, τον έρωτα μας διαλαλεί, Θιέ μου βοήθησε μου
Λιγομαρίζω	Λιποθυμώ
Λιγωμένος	Λιπόθυμος
Λικοντίζω	Καθυστερώ
Λιμοπρόγονα	Ετεροθαλή αδέλφια	Οσάν τα λιμοπρόγονα φαώνεστε
Λιομάζωμα	Μάζεμα Ελιών
Λιόχεντρα	Κρητική οχιά
Λούρα	Ζώνη, Ζωστήρα	Μεταφορικά μέτρο γης. 1. Εκιεκάτω έχω μια λούρα χωράφι.
Λουχούνα	Έγκυος	Συνώνυμο Βαρεμένη
Μαγαριζμένος	Λερωμένος
Μαγαρίζω	Βρομίζω
Μαγαρισά	Βρωμιά
Μαγατζές	Αποθήκη
Μαγεργιά	Μαγείρεμα
Μαγλατά	Αλλάζει	Εδά μου'βγαλε μαγλατά
Μαγλινός	Λείος
Μαζωχτείτε	Μαζευτείτε
Μάθια	Μάτια	Απού κατέχει και μιλεί με γνώση και με τρόπο Κάνει και κλαίσι και γελού τα μάθια των αθρώπω
Μαϊντανός	Δυόσμος
Μακάπι	Λοστός με πεπλατυσμένο το ένα άκρο	Το τρυπάνι ξυλουργού, αρίδι και ο λοστός με πεπλατυσμένο το ένα άκρο, με τον οποίο άνοιγαν τρύπες για να βάλουν τα εκρηκτικά στα φουρνέλα
Μαλάθρακας	Φυτό με αγκάθια σκληρά	Κάτσε μπρέ, ηντά χεις, μαλαθρακους έχει ο κώλος σου;
Μάλαμα	Λευκός χρυσός
Μαλάσω	Ανακατεύω, Φτιάχνω
Μαλιχουλές	Φασαρία
Μαλλί χουλές	Μεγάλη φασαρία
Μαμή	Γυναικολόγος
Μαμούνα	Σκαθάρι
Μαμουντϊές	Τούρκικο χρυσό φλουρί	Δεν είμαι ψεύτικος παράς να με πετάξεις πέρα, είμαι χρυσός μαμουντιές και πιάσμε απο τη χέρα
Μανίζω	Θυμώνω, Νευριάζω	Να μη μανίζω εύκολα, το δίκιο μου να χάνω, να δίδω τόπο στη ν' οργή, τα νεύρα να ποβγάνω
Μανίζω	Νευριάζω
Μάνι-Μάνι	Γρήγορα
Μαντάκους	Τσιμπούρια
Μάνταλος	Σίδερο πίσω από την πόρτα για να μπλοκάρει
Μαντάλωσε	Ασφάλισε	Μαντάλωσε τη πόρτα
Μαντάρα	Άνω κάτω	Συνώνυμο Ντάρι Νάξι, Γης Μαδιάμ
Μαντιλίδες	Μαργαρίτες
Μαντράχαλος	Γεροδεμένος νεαρός
Μαξούλι	Παραγωγή, Σοδειά	Αυτός είναι κακό μαξούλι.
Μαργιολεύω	Μαγεύω	Κι ας όψεται η ξενηθιά που σ' έχει μαργιολέψει μα γώ θα σ' έχω φυλαχτό... γιε μου... σαφί στη σκέψη
Μαργώνω	Ζαρώνω	Όποιος κάθεται μαργώνει Και όποιος πορπατεί μαζώνει
Μαρόπα	Πρόβατο	Πορίζω γιατί η μαρόπα ήφαε τα μουρέλα
Μαρουβίσει	Να δέσει το φαγητό	Συνώνυμα Μοσκέψει, Μουσκέψει, Πομάνει, Ηρεμήσει, Ξεκουραστεί, Μελώσει, Όπως ο μαρουβάς (παλιό κρασί) να παλαιώσει.
Μαρτάρικα	Τα αιγοπρόβατα που είναι δεμένα για βοσκή.
Μάσκουλο	Μεντεσές
Μάσκουλο	Μεντεσές που στερεώνεται η πόρτα η το παράθυρο
Μαστραπάς	Κύπελλο μπακιρένιο
Ματζέτα	Νεαρή αγελάδα
Ματικάπι	Λοστός με πεπλατυσμένο το ένα άκρο	Συνώνυμο το μακάπι
Ματσαδούρα	Κομμάτι του στάβλου	Δυό γάιδιαροι τσακώνονταν σε ξένη ματσαδούρα.
Μαχαιρίδα	Αγριογλαδιόλα
Μαχιαλά	Μπράβο
Μαχραμάς	Μαντήλι του προσώπου	Άμε μωρή να ξείς προβιές να κάνεις μαχραμάδες
Μεϊντάνι	Πλατεία	Στο μεϊντάνι δ 'ακουστούν τα γίβεντά σου
Μελίτακας	Μυρμήγκι
Μερακλής	Ευδιάθετος
Μερεμέτι	Εργασία	Σουλτάν μερεμέτι = Βρομόξυλο
Μεσακή	Μεσαία	Κι έρχεται η πια μεγάλη να με βάλει στο τσουβάλι, κι έρχεται η μεσακή να με βάλει στο σακί
Μεσόστρατα	Στη μέση του δρόμου
Μηρυκάζει	Μασάει σαν κατσίκα
Μιάολιά	Λίγο	Είπαμε να παίξεις μιαολιά μα νάχει και ρεμέδιο.
Μιάρα	Φίδια
Μιγόμι	Μισό σακί
Μιλέτι	Γένος, Σόι
Μισεύγω	Φεύγω
Μισιρλής	Αιγύπτιος
Μιτάτο	Κατάλυμα του βοσκού
Μόλαρε	Φύγε
Μολέρνω	Αφήνω
Μονέτζια	Πυρομαχικά
Μονομπαντίζω	Συγκεντρώνω όλα μαζί σε μία άκρη
Μος	Πολύ καλό	Ετούτηνιέ είναι μια μος μαγιεργιά
Μοσκέψουνε	Μαλακώσουνε
Μοσόρα	Μεγάλο μπόλ	Γέμισες πάλι τη μοσόρα
Μοτσέρνω	Μαλώνω
Μοτσέρνω	Προσβάλω
Μουδέ	Ούτε	Μουδέ και κρίμας το γαμπρό Μουδέ χαράς τη νύφη = Ούτε ο γαμπρός ζημιώθηκε μα ούτε η νύφη.
Μουζίκα	Βούκινο
Μουζούρι	Μέτρο μέτρησης δημητριακών	1 μουζούρι = 12 οκάδες = 15 κιλά
Μουζώνομαι	Μουτζουρίζομαι, Λερώνομαι	Όσες χτυπούν το πέταλο ανυφαντούδες είναι; κι όσοι χαλκομουζώνουνται όλοι χαλκιάδες ειναι;
Μουλαηνεύω	Ησυχάζω, Ηρεμώ
Μουντέρνω	Ορμώ, Επιτίθεμαι	Μη μου μουντέρνεις ετσά
Μουράγια	Μουστρούχα
Μούργα	Απομεινάρια του λαδιού	Συνώνυμο ο κατσίγαρος, η φέτσα
Μουρμού	Μη μιλάς	Εσύ μουρμού, εντάξει;
Μουρμού	Τσιμουδιά	Εδά μιλώ εγώ εσύ μουρμού
Μουσαφίρης	Επισκέπτης
Μούσκεμα	Πολύ βρεγμένος	Συνώνυμο Μουσκίδι, Βουρίδι
Μουσκίδι	Πολύ βρεγμένος	Συνώνυμο Βουρίδι, Μούσκεμα
Μουστερής	Πελάτης
Μουστρούχι	Είδος δερμάτινης μάσκας για τα ζώα	Βάλε το μουστρούχι στην αίγα να μη τρώει των ανθρόπω τα σπαρμένα
Μουτουπάκι	Κουζίνα
Μούτσι	Παιδικό παιγνίδι	Παιδικό παιγνίδι. Τα παιδιά έβαζαν σε μια στενοψιλη πέτρα τις δεκάρες και από μια απόσταση 4-5 μέτρων προσπαθούσαν να ρίξουν κάτω τις δεκάρες. Για να κερδίσουν έπρεπε οι δεκάρες να είναι κοντά στην πέτρα που ρίχνανε.
Μπακαλούμου	Άραγε
Μπάντα	Άκρη
Μπαντήξει	Να σου τύχει
Μπαντίζω	Συναντώ	Συνώνυμο εμποδίζω. 1. Μια κοπελιά μ' απάντηξε και μου ' πε να κατσιάσω, να μου τ' αξιώσει ο Θεός τα πόδια τση να πιάσω.
Μπάρε-Σκιάς	Όμως
Μπατάρω	Αποδέχομαι
Μπάτσος	Σφαλιάρα
Μπάχτι	Συνήθεια	Μπάχτι το 'χει να σηκώνετ' αξημέρωτα
Μπεγέντησα	Θαύμασα, Εκτίμησα, Συμπάθησα
Μπεγεντίζω	Θαυμάζω
Μπεγεντίζω	Καμαρώνω	Τη συντροφιά σας χαίρομαι την αξιοτιμημένη, την άξια και τη φρόνιμη και την μπεγιεντισμένη
Μπεγίρι	Αρσενικό άλογο
Μπεϊζαδές	Αρχοντόπουλο, Γιος Μπέη, Γόνος υψηλής κοινωνίας	Απόψε μουσαφίρη σου, κι ό,τι κι αν θες με κάμε, μπεϊζαντές θα μου φανεί, α θέσω 'γώ και χάμαι
Μπεκιάρης	Εργένης
Μπελί	Προφανές, φανερό	Όσο κρυφά κι αν σ 'αγαπώ αδιάφορος κι αν είμαι άμα σε δω το χρώμα μου αλλάζει και μπελί 'ναι
Μπελονιά	Ένα κομμάτι κλωστή	Πέρασε μου μια μπελονιά κλωστή
Μπελονιάζω	Περνώ την κλωστή στην βελόνα	Μπελονιασε μου τη βελόνα παιδί μου γιατί δε φέγγω! Συνώνυμο Μπρουλιάζω
Μπέμπελη	Ιλαρά	Μεταφορικά, ήβγαλα τη μπέμπελη = Ζεστάθηκα
Μπεράτης	Κόντρα ξύλο από το τοίχο στην πόρτα, ξύλινος σύρτης πίσω από την πόρτα
Μπεσταχτάς	Συρτάρι
Μπέτης	Στήθος
Μπέτι	Στήθος	Στο μπέτι μου σε κουβαλώ, δε το κατέχεις φως μου, μ'αμάρθει η ώρα να στο πω, δα χάσω και το φως μου. 2. Ήθελα να μαι δίχταμο σ'ενός βουνού το δέτη να πέρνας και να μ'έκοβες να μ'έβανες στο μπέτι
Μπήχνω	Βάζω	Μεταφορικά Μπήχνω τις φωνές, Ήντα σόι μπήχτης είναι τούτοσές = Τι ίδους μάγκας είναι αυτός
Μπιγκαζώτης	Γύφτος, Τσιγγάνος
Μπίρι-μπάχι	Μάνι-μάνι	1. Πως είσαι ολοκούζουλη σου το 'πα μπίρι-μπάχι και μόν' ο πετεινός μπορεί τα λογικά σου να 'χει. 2. Έμαθα πως την παίρνουνε και πήγα μπίρι-μπάχι κι ήπαιξα δέκα μαχαιρές κι ήφαγα μια στη ράχη
Μπίρι-μπάχι	Ντε και καλά	1. Πως είσαι ολοκούζουλη σου το 'πα μπίρι-μπάχι και μόν' ο πετεινός μπορεί τα λογικά σου να 'χει. 2. Έμαθα πως την παίρνουνε και πήγα μπίρι-μπάχι κι ήπαιξα δέκα μαχαιρές κι ήφαγα μια στη ράχη
Μπιρμέχης	Αγροφύλακας
Μπιστεμένος	Έμπιστος
Μπίτ παρά	Πολύ φτηνά	Το πουσούνησα Μπίτ παρά
Μπίτι	Καθόλου	Δεν έχει ντοντίνι μυαλό, συνώνυμο ντοντίνι
Μπλιό	Πιά
Μπόλικους	Πολλούς
Μποστάνι	Αγρόκτημα
Μπουγιουρντί	Παραφουσκωμένος λογαριασμός
Μπούζιουνας	Η γωνιά του τσουβαλιού του φαρδου
Μπούκα	Στόμα
Μπούμπαρδος	Βλάκας, Χαζός
Μπουμπουνίζω	Βροντώ	Ξάνει ποσ. μπουμπουνίζει
Μπουμπουρίζω	Γυρίζω ανάποδα
Μπουνταλάς	Βλάκας, Χαζός	Δε γατέχει να μειράσει δυο βουγιό άχερα
Μπουνταλιές	Χαζομάρες
Μπουρνέλες	Κορόμηλα
Μπουτσαχλίζω	Πατάω μέσα στα νερά
Μπροβέρνω	Ζοκιμάζω	Κακομοίρα μου και σα ντη μασκάρα σαι.! Έλεγε η μια τς αλλής που πάνω τζη το μπρόβερνε
Μπρόκα	Καρφί
Μπρόκαμα	Έφτασα	Έσφιξε ολογλακιστος και δεν τονε μπροκαμα
Μπροσκάδα	Ενέδρα
Μπροσμουρίδι	Πέφτω με τα μούτρα
Μπροστομούνα	Ποδιά
Μπρουλιάζω	Περνώ την κλωστή στην βελόνα	Έλα να μου το μπρουλιάσεις γιατί δε φέγγω η κακομοίρα μπλιο
Μυγιαστήκανε	Ενοχοποιηθήκανε
Ναίσκες	Ναι, βεβαίως
Νέκαρα	Δύναμη, Αντοχή, Κουράγιο	Ίσαμε νά'χω νέκαρα, δα σύρνομαι κοντά σου κι ίσαμε νά'χω λογικά δα μνώγω στ'όνομά σου
Νεστορούμαι	Σκέπτομαι	Και με την πρίκα καθ'αργά θέτει κι αποκοιμάται το γιο τον κανακάρη τζη κάθα που 'νεστοράται
Νεστρουφίζω	Κάνω Γκριμάτσες
Νηματώ	Πειράζω	Τον γαίδιαρο να νηματάς να δέχεσαι και τσι τσινιές του
Νιονιό	Μυαλό
Νιώθω	Καταλαβαίνω	Συνώνυμο Ανιώθω
Νοματαίοι	Άτομα
Νταγιαντίζω	Υποφέρω, Αντέχω	Δεν νταγιαντίζω τσι σουβλιές
Ντακάρω	Αρχίζω	Οψές στη γλάστρα έβαλα, Κρασί δυο μαστραπάδες, Κι εντάκαρ' η γαρυφαλλιά, Κι ήλεγε μαντινάδες
Ντάκος, Ντάγκος	Ξερό παξιμάδι	Με ντάγκο αναθράφηκα και με τσ' ελιάς το λάδι, το λύχνο ξεπασούλιζα κ' εδιάβαζα το βράδυ
Νταλαβέρο	Δοσοληψία, Συναλλαγή
Νταλώνω	Θαμπώνω
Νταμιτζάνα	Γυάλινο δοχείο	Μελαχρινή μου κοπελιά από τον αμπελούζο για σένα με ποτίσανε μια νταμιτζάνα ούζο
Νταμουλάς	Αρρώστια	Λυπήσου μας, σπλαχνίσου μας και κάμε το πρεπό σου, σώσ' απ' αυτό το νταμουλά τον κόσμο το δικό σου
Νταμπουσκιασμένη	Πρησμένη
Ντανάς	Ταύρος
Ντάρι νάξι	Άνω κάτω	Συνώνυμο Γης Μαδιάμ, Μαντάρα
Ντελάλης	Αυτός που λέει τα νέα στο χωριό	Συνώνυμο Τελάλης
Ντελικανής	Νεαρός	Οντε δα δεις ντελικανή χαρά την έχεις κόρη Σα το κοπέλι που θα βρει τη πουλιτσά στ'αόρι
Ντελόγο	Αμέσως, Κατευθείαν
Ντένι	Μεταλλικό παλούκι	Μεταλλικό παλούκι που δένανε τα ζώα
Ντέντζερης	Μεγάλο τσικάλι
Ντερμπετέρης	Ευδιάθετος
Ντίγκαρε	Γέμισε
ντίπ για ντίπ	Τίποτα καθόλου
Ντίπι	Καθόλου
Ντιρλά	Πολύ μεθυσμένος	Ντίρλά στο μεθύσι
Ντιρμπάζα	Γλωσσού	Γυναίκα που δεν σταματάει να μιλάει
Ντόγα	Σανίδες του βαρελιού	Μεταφορικά η καχεκτική γυναίκα, π.χ. Ήντα ντόγα είναι μπρε τουτηνέ
Ντοντίνι	Χάντρα μικρού μεγέθους	Δεν έχει ντοντίνι μυαλό, συνώνυμο μπίτι
Ντόπιασε	Έλα	Ντόπιασε επαέ
Ντουγρού	Στα ίσια
Ντουκιάνι	Καφενείο
Ντουρντουλούκι	Πολυκοσμία	Συνωστισμός, Φασαρία που γίνεται από παρέα
Ντουχιουμάνης	Εχθρός
Ντουχιουντίζω	Σκέπτομαι	Σκέψου καλά ντουχιούντισε κι ύστερα ν'αγαπήσεις
Ντουχιουντισμένος	Προβληματισμένος, Σκεπτικός
Ντρέτα	Ευθεία, Ορθά, Στα ίσια	1. Όντε θα μου μιλείς ,θα μου μιλείς ντρέτα και όχι ανεγυριστικά 2. Λάλιε ντρέτα. 3. Όσοι δε πιάσανε ποτέ στα χέρια ντως σκαπέτι κρίνουν τη ξένη αυλακιά ότι δεν είναι ντρέτη
Ντρέτος	Ίσιος, Σωστός, Ευθείς	1. Όντε θα μου μιλείς ,θα μου μιλείς ντρέτα και όχι ανεγυριστικά 2. Λάλιε ντρέτα. 3. Όσοι δε πιάσανε ποτέ στα χέρια ντως σκαπέτι κρίνουν τη ξένη αυλακιά ότι δεν είναι ντρέτη
Ντρουβάς	Σάκος υφασμάτινος
Ξά μου	Δική μου υπευθυνότητα
Ξά σου	Κάνε ότι νομίζεις
Ξαγλείς	Εξαντλείς
Ξάι	Μονάδα μέτρησης δημητριακών	1 Ξάι ίσον με δύο οκάδες, 8 Εξάγια ίσα με 1 Μουζούρι
Ξαμάρι	Μέτρο, πατρόν	Αξαμάρι (Σητεία), αποτύπωμα του ποδιού σε ένα χαρτόνι για να κάνει ο τζαγκάρης παπούτσια η μπότες.
Ξαμώνω	Σημαδεύω
Ξάνει	Κοίτα	Επαέ ξάνει ένα λιγαβρέ τον έχει
Ξανείγω	Κοιτάζω
Ξάνειξε	Κοίτα
Ξάνι	Κοίτα	Ξάνι δα κιέ = Κοίτα εκεί
Ξανοίγω	Κοιτάζω	Όπχιος τη ν' ασκιανάδα ντου, ξανοίγει και ξυπάται, δυό μέτρα μπόι να βαστά, ασήμαντος λογάται
Ξάντου	Να κάνει ότι θέλει
Ξαργητού, Ξαργότου, Ξαρτού	Επίτηδες	Ξαργητού στο Αμαρι Ρέθυμνο,
Ξαργότου	Επίτηδες	Επίτηδες
Ξαργώ	Δεν δουλεύω	Σήμερο ξαργώ γιατί είναι σκόλη
Ξαρτού	Επίτηδες	Επίτηδες
Ξάσου	Κάνε αυτό που θές
Ξεγιβεντίζω	Ξεφτιλίζω, Ντροπιάζω
Ξεγιβέντισμα	Ντροπή
Ξεζμπουράρω	Ξεσκάω, Εκτονώνομαι
Ξεκαυκαλώνω	Ανοίγω το κεφάλι, Σπάω το κεφάλι
Ξελαμίζω	Ξεκαθαρίζω
Ξελαφάζω	Ξαποσταίνω
Ξεμανταλώθηκαν	Άνοιξαν τις πόρτες
Ξεμανταλώνω	Ανοίγω την πόρτα	Ξεμαντάλωσε τη πόρτα
Ξεμίστευγε	Φύλαγε	Θε μου ξεμίστευγε
Ξεμυγιαστήκανε	Ξεενοποιηθήκανε	Με το που φεύγει ο ντελάλης εξεμυγιαστήκανε οι γραίς κι ήλεγε η μια τσ' αλλής
Ξενηθιά	Ξενιτιά	Στέκει στην πόρτα και ρωτά περαστικούς διαβάτες ανε ν-τον είδανε ποθές στση ξενηθιάς τσι στράτες
Ξεπαραλώ	Ξηλώνω
Ξεπασουλίζω	Μαστερεύω, Φτιάχνω	Με ντάγκο αναθράφηκα και με τσ' ελιάς το λάδι, το λύχνο ξεπασούλιζα κ' εδιάβαζα το βράδυ
Ξεπορίζω	Βγαίνω	Ξεπόρισε από τη πόρτα τζης
Ξεσμηλώνω	Ξεσηκώνω σμήνος εντόμων ή πουλιών	Συνώνυμο Ξεσμιλιώνω
Ξεσμιλιώνω	Ξεσηκώνω σμήνος εντόμων ή πουλιών	Συνώνυμο Ξεσμηλώνω
Ξεσομαρίζω	Ρίχνω κάτω από το σαμάρι
Ξετζανώνω	Ελευθερώνομαι	Ξετζάνωσε από το τζένιο
Ξεφορτώσουμε	Άσε με ήσυχο
Ξεχαρτζιστά	Τοκογλυφική αγορά	Ήδωκα το μοσχάρι μου ξεχαρζιστά για 1000 δραχμές. Σημαίνει ότι αν ο δανειστής δεν πάρει πίσω τα χρήματα μετά από την προγραμματισμένη περίοδο, το μοσχάρι του ανήκει.
Ξηπάζω	Ξαφνιάζω
Ξηπάμαι, Ξηπούμαι	Ξαφνιάζομαι
Ξίκικα	Κάλπικα	Όντε θα φτάξω στ΄ς αγαπώς την πόρτα, αναθεμάτη, ξίκικα δράμια θα βαστώ και θα ζυγιάσω απάτη
Ξιπάζομαι	Ξαφνιάζομαι
Ξόμπλι	Ζωγραφιά	Ζωγραφιά
Ξόμπλι	Στολίδι
Ξόμπλι	Σχέδιο υφαντικής
Ξομπλιάζω	Στολίζω με κέντημα
Ξυλίκι	Ξύλο πλάστης	Συνώνυμο Ξυλίκι, παιδικό παιγνίδι
Ξυλίκι	Παιδικό παιγνίδι	Παιδικό παιγνίδι, βάζαμε δύο πέτρες την μια αριστερά και την άλλη δεξιά και βάζαμε επάνω ένα ξύλο. Τα παιδιά χτυπούσαν το ξύλο με ένα άλλο πιο μεγάλο ξύλο, για να το πετάξουν όσο πιο μακριά μπορούσαν. Αυτός που το πέταγε πιο μακριά κερδούσε.
Ξυλοκέρατο	Χαρούπι
Ξυπάμαι	Ξαφνιάζομαι	Όπχιος τη ν' ασκιανάδα ντου, ξανοίγει και ξυπάται, δυό μέτρα μπόι να βαστά, ασήμαντος λογάται
Ξυπούμαι	Τρομάζω	Όπχιος τη ν' ασκιανάδα ντου, ξανοίγει και ξυπάται, δυό μέτρα μπόι να βαστά, ασήμαντος λογάται
Ογρασά	Υγρασία
Ογρή	Βρεγμένη
Ογρός	Βρεγμένος
Οζό	Ζώο
Οθέ γκάτω	Προς τα κάτω
Οθέ μπαέ	Προς τα εδώ
Όι	Όχι
Οκά	Βάρος 1280 γραμμάρια
Ολιά	Γουλιά	Μια ολιά = Μια γουλιά παραπάνω
Ολολεκιούνιαστος	Σκυλοβρωμεσμένος	Πολύ λερωμένος από πάνω μέχρι κάτω
Ομπρός	Μπροστά
Οντάς	Ξύλινο πάτωμα στο ίδιο δωμάτιο	Από την Τούρκικη λέξη Όντας που σημαίνει Στο Ίδιο δωμάτιο, μικρό άλλο δωμάτιο
Όντε	Όταν
Όπουγκιάς	Όπου να ναι
Οπυργιόπερσυ	Πρόπερσυ
Όπχιος	Όποιος	Όπχιος τη ν' ασκιανάδα ντου, ξανοίγει και ξυπάται, δυό μέτρα μπόι να βαστά, ασήμαντος λογάται
Οργιά	Μονάδα μέτρησης και σπάγκος	το μήκος ανοίγματος των χεριών ενός ενήλικα, δηλαδή περίπου 1,8 έως 1,95 μέτρα και τρίκλωνος βαμβακερός ή λινός σπάγκος μεγάλης αντοχής για υποδήματα και χάμουρα
Ορθά	Σωστά
Ορμηνεύω, Ορμηνεύγω	Συμβουλεύω	Θεέ μου και να μην ήτονε στην Κίσσαμο πασπάλοι, να μη φυσά να λαντουρά τα έμορφα σας κάλη
Όρνιθα	Κότα
Ορτάκης	Ταίρι, Συνέταιρος
Ούλη	Όλη	Εγλυκάθηκ' η γρά στα σύκα, κι ούλη νύχτα τ' αναζήτα
Ούλο	Όλο	Απ'ούχει αντέτι τη ψευτιά την έχει ούλο το χρόνο, δεν ανημένει τ'απριλιού τη πρώτη μέρα μόνο
Ούλοι	Όλοι	Όντεν αποκλαίγαν ούλοι, αναδάκρυωσε κι η γρά
Ούτσι	Γουρούνι	Οσά ντο χοίρο στα πηλά μ' αρέσει να κοιλιούμε
Όφις	Φίδι
Όφκαιρος	Άδειος
Όφκερη	Άδεια	Την όφκερη σου κεφαλή κριθάρι θα τη σπείρω να βάλω το βολόσυρο να τηνε βολοσύρω.
Όφου	Αχ	Όφου μπρε, δε ντο νε κουλαντρίζω
Οφτό	Βραστό
Οφτό	Ψημένο
Όχεντρα	Οχιά (Μάλια)
Οψαργάδινος	Χθεσινός	Συνώνυμο ο οψεσινός, ο ψαργάδινος, ο ψεσινός
Οψάργας	Εχθές
Οψάργας	Χθες βράδι
Οψές ή εψές	Χθες
Οψεσινός	Χθεσινός	Συνώνυμο ο ψεσινός, ο ψαργάδινος, ο οψαργάδινος
Παγουδιάζω	Καταπραΰνω
Παγουδιώ	Καταπραΰνω τον πόνο
Παίξω	Πηδήξω (μεταφορικό)	Από παέ θα παίξω μια Να πάω στσ Αγίους Δέκα Ξανοίξετε το μπόι μου και θέλω και γυναίκα
Παλαζάκια	Νεοσσοί	Νεοσσοί των περιστεριών, τα πιτσουνάκια που δεν έχουν ακόμα πετάξει
Πανεμίδι	Χώρος που κόβει ο αέρας	Έλα παέ που πανεμίζει
Παντέρμο	Κάτι ωραίο	Ε.! το παντέρμο πως τ αγαπώ
Παντήδει	Βολεύει, ταιριάζει	1. Επαέ παντήδει. 2. Δε μου παντήδει να σε δω.
Πάντηξα	Συνάντησα	Μου πάντηξε το Σηφαλιό κ'ήτανε χιαρχιντησμένο
Παντίζω	Εμφανίζομαι
Πάντιξε	Εμφανίστηκε
Παπαδούλες	Ποπ κορν
Παπίτσες	Πάπιες
Παπουδιάζει	Μουλιάζει
Παπούρι	Το ύψωμα του εδάφους	Το βουναλάκι στο χωράφι, Ο λοφίσκος
Παρακατσέβγω	Παρακολουθώ, Κρυφακούω
Παρακατσεύγεις	Κρυφοκοιτάζεις	Τι κρυφοκοιτάζεις εκεί
Παρακατσεύεις	Κρυφοκοιτάζεις	Ήντα παρακατσεύεις ετουδά
Παρακατσεύω	Παρακολουθώ
Παρασιά	Τζάκι
Παρασύρα	Σκούπα
Παράωρος	Τρελός
Πασπάλοι	Σκόνες
Πάσπαρος	Σκόνη
Πασπατεύω	Γυρεύω
Παστανάγλα	Καρότο
Πατάζω	Τρομάζω	Επάταξες με = Με τρόμαξες
Πατανία	Κεντημένη παχιά κουβέρτα
Παταξής	Πειραχτήρι
Πατασμός	Πειρασμός
Περατζούνι	Άγριο αγγιναράκι	Συνώνυμο Γεραντζούνι, Σπεραντζούνι,
Περατζούνια	Μικρά Αγγιναράκια
Πετραδίζω	Δεν έχω σώας τας φρένας	Λέγεται στα Χανιά, αυτός πετραδίζει
Πετσοσυκιά	Φραγκοσυκιά
Πέψω	Στείλω	Τ'αχστέρου δα σου πέψω μπακαλιάρο για τσ'αποκρές
Πηλώθω	Σπρώχνω
Πιένω	Πηγαίνω
Πιλατεύω	Επιμένω
Πιλογούμαι	Απολογούμαι	Το απολογούμαι (από απολογέομαι) κανονικά στην ελληνική γλώσσα σημαίνει απαντώ σε κατηγορία, υπερασπίζομαι, αποκρούω κατηγορία και γενικά απαντώ
Πινάκι	Μονάδα μέτρησης δημητριακών	1 Πινάκι ίσον με 8 οκάδες, 2 Πινάκια ίσον με ένα Μουζούρι
Πίσσης	Καταραμένος
Πιτακώνω	Συμπιέζω
Πιτήδια-πιτήδια	Όμορφα, σεμνά	Πιτήδια-πιτήδια να προπατείς
Πιτσουνάκια	Νεοσσοί	Νεοσσοί των περιστεριών, τα πιτσουνάκια που δεν έχουν ακόμα πετάξει
Πλάνταξα	Στραβοκατάπια
Πλάστιγκα	Ζυγαριά	Συνώνυμο Πλάστριγκα
Πλάστριγκα	Ζυγαριά	Συνώνυμο Πλάστιγκα
Ποθές	Κάπου, Πουθενά	Ποθές μόνο του σημαίνει Πουθενά, Πάμε ποθές σημαίνει Πάμε κάπου
Πορίζω	Βγαίνω
Πορόκλαδο	Κλαδί για την μάντρα του βοσκού.	Το κλαδί που μπαίνει στην είσοδο της μάντρας
Πόρτεγο	Στην είσοδο	Είντα κοντό στο πόρτεγο να στέκει ν' ανημένει κι είναι η γι-όψη τζη θλιτή και παραπονεμένη
Ποσάζω	Φτιάξω
Πουλιτσές	Φωλιές	Οντε δα δεις ντελικανή χαρά την έχεις κόρη Σα το κοπέλι που θα βρει τη πουλιτσά στ'αόρι
Πουσάτια	Εργαλεία
Πουσί	Καρτέρι, Ενέδρα	Έπιασε ένα λαγό στο πουσού
Πουσούνια	Ψώνια
Πουσουνίζω	Ψωνίζω
Πουσουνίζω	Αγοράζω
Πράμα	Τίποτα η Κάτι	Ήντα θές; Πράμα = Τίποτα, Πάμε να φάμε πράμα = Πάμε να φάμε κάτι
Πραμάτια	Εμπόριο	Ο Πραματευτής πουλεί τη πραμάτια του
Πράσσω	Συχνάζω, Βρίσκομαι	Μη με καταδικάσετε άρχοντες του χωριού μου, κει σε χωριά δεν έπρασσα και ανθρώπους δεν εθώρου.
Πρεσβεντάρω	Παρουσιάζω, Δίνω, Προσφέρω	Έκανα ένα φαί μα δεν αρέσει του κύρη σου, Άσου να δω εδά πως θα του το πρεσβεντάρω.
Πριχού	Πριν
Προβατσουλιά	Περίττωμα προβάτου η κατσίκας
Προβατσούλια	Είδος βρώσιμου χόρτου
Προκάμω	Προλαβαίνω
Προπατώ	Βαδίζω, Περπατώ	Ευχή γονέα αγόραζε και τα βουνά πορπάθιε
Προσφονιάζω	Στίβω
Πρωτομπριάδες	Πρωτοβρόχια
Πυργιά, Πυργιάλι	Μεγάλο χωνί
Πυρώνω	Ζεσταίνω	Ε παιδί μου, κοίτωμαι επαέ που κοίτωμαι κι ολημερίς το κρεββάτι πυρώνω
Ράκαδο	Καρβούνι	Ήντα ράκαδο είναι τοσές;
Ρακολούλουδο	Αγκινάρα
Ράσσω	Ορμώ
Ράσω	Αγκαλιάζω	Μόλις τονέ θωρεί ράσει απάνω ντου
Ρέγομαι	Ευχαριστιέμαι	Αμάνι πως τα ρέγομαι τα δέντρα οντε' ανθούνε τσι φίλους και τσι συγγενείς οντε μονομεριούνε
Ρεμέδιο	Όριο	όλη μέρα γλακάς στις στράτες, ανεμαζώξου στο σπίτι. Είπαμε δα, μια ολιά μα να' χει και ρεμέδιο. Σημαίνει και διακανονισμός, τακτοποίηση, διευθέτηση
Ρημάδα	Καημένης
Ρίφι	Κατσικάκι
Ρόβι	Άγριος Αρακάς
Ρογαλίδα	Αράχνη
Ροδαρά	Τριανταφυλλιά
Ροζονάρω	Κάνω όμορφα πάσα. Φλερτάρω	Βιόλα μου και ζουμπούλι μου λαλέ και καντιφέ μου ...μη ροζωνάρεις αλλονού και κακοφαίνεται μου
Ρούκουνας	Γωνία	Σε αγαπώ ως αγαπά ο χοίρος να κυλιέται....κι ως αγαπά η αίγα μας στο ρούκουνα να ξέται
Σάζω	Φτιάχνω
Σάικα	Ασφαλώς, Βεβαίως, Μάλλον, Σίγουρα
Σακίζι	Μαστίχα	Σαν το σακίζι με μασείς, σαν τ' άγανο με φτύνεις και σαν το ξενικόσταρο στα κάρβουνα με ψήνεις
Σακίζι	Τσίχλα από αγκάθι	Βγαίνει από το φυτό που λέγεται ακολιά.
Σακοράφα	Μεγάλη βελόνα για ράψιμο των φάρδων
Σάλευγε	Πήγαινε
Σαλεύγω	Βαδίζω, Περπατώ
Σαλεύω	Βαδίζω, Περπατώ
Σάντολος	Νονός	Από το ιταλικό Santolo
Σάρακας	Πριόνι
Σάτσι	Μαντεμένια πλάκα που έμπενε πάνω στο πυρομάχι και έψηναν καλιτσούνια μαραθόπιτες	Γαζοντενεκές πατημένος να ισιώσει, εκεί έψηναν πίτες καλιτσούνια στο πυρομάχι
Σαφή	Πάντα, Πάντοτε, Συνέχεια
Σβηγάκι	Καρούλι, Μασούρι
Σβολώνομαι	Χτυπάω πολύ
Σβούρος	Σκούρος
Σεβντά	Καψούρα	Τριανταδυό χρονώ σεβντά έχω για ν΄ αξαγιάσω και θα βουτώ τη σέσολα στα ίσα κι ότι πιάσω
Σεϊρι	Κοροίδευμα	Φέρε τονε έπαε να κάνομε σεϊρι
Σεΐρι	Ρεζίλι
Σελέμης	Τρακαδόρος, Κερδοσκόπος, Μαυραγορίτης
Σελέμι	Αισχροκέρδεια
Σελωμένο	Λυγισμένο
Σερσέμης	Αδέξιος, Απρόσεκτος
Σερσέμης	Απρόσεκτος, Τσαπατσούλης
Σερσεμιάρης	Τσαπατσούλης
Σερσένη	Σκούρος
Σεφέρι	Ταξίδι	Ένα σεφέρι κάνει ο αετός και ένα σεφέρι η βιόλα και ένα σεφέρι ο άνθρωπος και ύστερα σβήνουν όλα
Σεφίδες	Συνορεύοντες, Γείτονες σε αγροκτήματα
Σηκωματαρά	Δέντρο σε χωράφι αλλουνού	Ένα δέντρο που βρίσκεται στο χωράφι κάποιου άλλου
Σιγλί (Το)	Κουβάς	Ο κουβάς που ήταν στο γεράνι η στην στέρνα
Σιληγούρι	Σκύλος
Σιμαντήρι	Καμπανάκι
Σίμωσε	Πλησίασε
Σιντερένιο	Σιδερένιο	Να μποντικιέ τ΄αντόντι μου και δώμου σιντερένιο να κουκαλίζω το ψωμί το παξιμαδερένιο
Σίντερο	Σύδερο	Όφου και γιάντα νάσαι ετσά, νάχεις καρδιά σιντέρου, να μη μπορούν τα μάθια μου ,κοντά μου να σε φέρουν
Σκαμπουλέρνω	Αποφεύγω, Γλυτώνω
Σκαπεθιά	Σκαπετιά	Παίξε μια σκαπεθιά στη γης να δεις αθρώπου χάλι να ιδείς ήντα πογίνουνται τα πλούτη και τα κάλλη
Σκαρβέλι	Ξύλα σαμαριού	Τα δύο ξύλα που εξέχουν μπρος και πίσω του σαμαριού
Σκατούλια	Παιγνίδι παιδικό	Παιγνίδι παιδικό, Βάζανε 5-6 πλακωτές πέτρες και τα παιδιά από μία απόσταση 4 μέτρων προσπαθούσαν να τις ρίξουν με μία άλλη πλακωτή πέτρα για να κερδίσουν.
Σκιανιός	Ίσκιος
Σκιοπίδι	Ξυλοφόρτωμα	Κι απάνω στα λόγια ήρθαν οι ξυλιες, ερίξανε σκιόπο ο γης τ' αλλού
Σκιόπο	Ξύλο, Τιμωρία
Σκιόπος	Κρότος από πέσιμο, ξύλο	Μεταφορικά, το ξυλοφόρτωμα = ήφαε ένα σκιόπο.
Σκιούπος	Κοντός
Σκιουφίζω	Αρπώ
Σκιούφιξες	Άρπαξες
Σκλαβέρια	Κουδούνια προβάτων
Σκληρά (Η)	Ουρλιαχτό
Σκληρίζω	Ουρλιάζω
Σκλόπα	Κουκουβάγια
Σκόλη	Αργία
Σκούλος	Έιδος χόρτου, Πίσω μέρος του σκαπετιού
Σκούλος	Το πίσω μέρος του σκαπετιού αλλά και χόρτο βρώσιμο	Παίξε μου χίλιες μαχαιριές και μια με το σκουλο κιαμα μεδεις ανάσκελα βάλε μου κι ένα πουλο
Σκουντουφλώ	Σκοντάφτω
Σκουτέλι	Βαθύ πήλινο πιάτο	Βάλε μέλι στο σκουτέλι να γελάσει το κοπέλι, βάλε ακόμη μια ολιά να γελάσει πιο καλά
Σκουτελικό	Φαγητό δώρο από τους γείτονες	Όποιος περιμένει σκουτελικό από τη γειτονιά μένει νηστικός
Σκύβαλα	Αποκοσκινίδια	Ότι Άχρηστο προκύπτει από το κοσκίνισμα, Συνώνυμο Κόντυλα
Σκυλονέντουρος	Ανθεκτικός	Δυνατός οργανισμός
Σμίγω	Βρίσκομαι	Να σμίξομε τη ταχινή να πάμε στ'αλόνι
Σοκάκι	Μικρό δρομάκι στο χωριό
Σόλαίσου	Ησύχασε, ηρέμησε
Σόπατο	Ευθεία
Σούρος	Φελλός
Σουρούκου-Μουρούκου	Ότι νάναι
Σουσούμια	Χούγια
Σουσουμιάζω	Μοιάζω
Σουσουμιές	Ομοιότητες
Σούφερα	Κουτσομπολιά
Σουχλικά	Κουτσομπολιά
Σουχλιό	Κουτσομπολιό
Σοφιλιάζω	Ταιριάζω
Σοφράς	Χαμηλό στρογγυλό τραπέζι
Σόχωρο	Κήπος κοντά στο σπίτι
Σπαρματσέτο	Κερί από παραφίνη
Σπεραντζούνι	Άγριο αγγιναράκι	Συνώνυμο Περατζούνι, Γεραντζούνι
Σπολατίζω	Εύχωμαι
Σταλίζουνε	Μέρος που βρίσκονται τα ζώα	Πε μου που σταλίζουνε και δα τα ποσάξω ετουλόγου μου
Σταλίκι	Σημάδι από πέτρα	Σημάδι από πέτρα το χρησιμοποιούσαν για να οριοθετήσουν ένα αγρόκτημα, πρεπει να έχει δεξιά και αριστερά δυο πέτρες, τους μάρτυρες που το στήριζαν.
Στεμό	Στάση, Διακοπή	Δεν έχω στεμό
Στερνιάζει	Συγκεντρώνετε
Στιβάνια	Γαλότσες
Στούμπομα	Καπάκι
Στουμπώνω	Βουλώνω
Στουμώνω	Κλείνω το μπουκάλι
Στουπί	Πολύ μεθυσμένος	Στουπί στο μεθύσι
Στραλίκι	Σημάδι για σύνορο	Λέγεται στα Χανιά
Στράνιος	Τσαπατσούλης
Στρουφολαιμιάξω	Πνίξω
Στρούφυγγας	Στίφνος
Στρούφυγγας	Χόρτο
Στυλωσά	Εικόνα, Εμφάνιση	Ξάνοιξε επαέ μια στυλωσά ανθρώπου
Συγαρδέλι	Καρδερίνα	Άχι στ Ανώγεια να μουνα, κάπου στα πάνω αμπέλια, να τα γροικώ πως κελαηδούν, γλυκά τα ζυγαρδέλια.
Συδαυλίζω	Βάζω ξύλα στη φωτιά	Συνώνυμο Συμπαίνω, Συμπαρδουλίζω
Συμπαίνω	Βάζω ξύλα στη φωτιά	Σύμπαινε φως μου τσι φωτιάς τσι αγάπης να μη σβήσει
Συμπαρδουλίζω	Βάζω ξύλα στη φωτιά	Συνώνυμο Συμπαίνω, Συδαυλίζω
Συμπράχαλα	Πράγματα
Συμώνω	Πλησιάζω
Συναλίκι	Πάρε-Δώσε, συναλλαγή	Για μια βαθιά μελαχρινή έχω χαβεσιλίκι και με ξανθές και καστανές δεν έχω συναλίκι
Συνεπαρσά	Συνοδεία γάμου
Συνορόγαμπρος	Καινουριοπαντρεμένος, Νιόπαντρος
Συντάλαχο	Φασαρία
Σύντας	Μόλις	Και εγλάκουνε και εγλάκουνε και σύντας εποκώλωνα το ρούκουνα μολέρνω ντου έναν τσούρλο κ' εποκαυκάλωσά ντονε
Σύντεκνος	Κουμπάρος
Συντρέμω	Βοηθάω
Σφάκα	Πίκρα	Κι έχει τη σφάκα μιαν οκά στα πικραμένα χείλη γιατί στη φεύγα ποιός θα ρθει να τσ' άφτει το καντήλι
Σφάκα	Πικροδάφνη, πολύ πικρό
Σφαλίζω	Κλείνω	Σφάλιξε τη μπόρτα
Σφάλιξε	Κλείσε
Σφαλιχτάρι	Σουγιάς	Μαχαίρι που αναδιπλώνεται στη μέση μπαίνοντάς στην ξύλινη λαβή
Σφαλιχτάρι	Σουγιάς αναδιπλόμενος
Σφεντίλι	Πήλινο βαρίδι	Το χρησιμοποιούσαν στο αδράχτι για να βοηθάει την περιστροφή και να τυλίγεται το νήμα
Σφεντουρίζω	Ρίχνω	Από την σφεντόνα
Σφίγγω	Φεύγω	Έσφιξε ολογλακιστος και δεν τονε μπροκαμα
Σφουγκάτο	Ομελέτα
Σφουγκίζω	Καθαρίζω
Τάλε Κουάλε	Ίδιος	Αυτός είναι ταχά μπετέρι
Ταμακιάρης	Άπληστος, Πλεονέκτης
Ταμακιαρλίκι	Απληστία
Τ'ασκέρου	Αύριο
Τάφκος	Σκάσιμο στο χώμα, Σχισμή στη γη	Φυσική σχισμή εδάφους (πηγάδι) με στενό άνοιγμα και ακαθόριστο βάθος από 3 μ. έως 40, 50 ίσως και περισσότερο.
Ταχά Μπετέρι	Ίδιος
Ταχαμπετέρι	Τά ίδια	Ήντα κάνεις μπάρμπα, Ταχαμπετέρι;
Ταχινή (Η)	Το πρωί
Τέθοια	Τέτοια
Τελάλης	Αυτός που λέει τα νέα στο χωριό
Τελεύω	Τελειώνω
Τέλεψε	Τελείωσε
Τερζής	Ράφτης
Τέτζερις (Ο)	Μεγάλη κατσαρόλα	Ετσούρησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι, λέγεται Όταν ο ένας μπεκρής έβρισκε τον άλλο, η ο ένας ψεύτης τον άλλο
Τζά	Μπούτια
Τζαμούζα	Βουβάλι χοντρό	Μεταφορικά για μία χοντρή γυναίκα, Ήντα τζαμούζα είναι κεινιέ
Τζάρουκας	Λαιμός
Τζάρουκας	Λαιμός
Τζεβρές (Ο)	Κεντητή πετσέτα	Κεντητή πετσέτα, τυλίγανε ένα κουλούρι και το έπαιρνε ο πρώτος νεαρός που πήγαινε στο σπίτι της νύφης αμέσως μετά το γάμο στην εκκλησία.
Τζένιο (Το)	Εργαλείο για δέσιμο ζώων.	Το σίδερο που χρησιμοποιούν για να το βάλουν στη γη και να δέσουνε την κατσίκα.
Τζερεμές	Άδικο πρόστιμο	Σκότωνε κουζουλούς, πλήρωνε τζερεμέδες
Τζη	Της
Τζηρίτα	Τρέχα
Τζιγκάζει	Στάζει
Τζιμπρόδεμα (Το)	Πρόχειρο δέσιμο στη σέλα του γαϊδάρου
Τζιρίτι	Τρέξιμο
Τζιρίτι	Τρέξιμο	Το πήρε στο Τζιρίτι = Άρχισε να τρέχει
Τζιριτώ	Τρέχω
Τζισβές (Ο)	Μπρίκι για καφέ
Τζίτζικας	Τζιτζίκι
Τζίτζινος	Εύθραυστο
Τζίτζινος	Ευπαθής
Τζίτζιρας	Ακρίδα
Τζούγκρος	Άγαρμπος
Τζούγκρος	Απολίτιστος
Τζούκος	Χαζός	Δε γατέχει να μειράσει δυο βουγιό άχερα
Τζούρνα	Ούρο, κάτουρο	Συνώνυμο η κατρουλιά
Τιχάκι (Το)	Παιγνίδι παιδικό	Τα παιδιά χτυπούν το κέρμα στον τοίχο, ο άλλος παίκτης προσπαθεί να ρίξει το κέρμα του αφού χτυπήσει τον τοίχο, κοντά στο άλλο κέρμα, αν πέσει κοντά, μετριέται με μια ξύλινη μεζούρα, τότε το παίρνει.
Τοσονά	Τόσο
Τουρτουρίζω	Κρυώνω, Τρέμω από το κρύο
Τουτανά	Αυτά
Τράος	Τράγος	Σαν ειν' ο τράος δυνατός δεν τόνε στένει η μάντρα, ο άντρας κάνει τη γενιά κι όχι η γενιά τον άντρα
Τραταίρνω	Κερνώ
Τρατάρω	Κεράσω
ΤράφοςΣ	Τοίχος χωρίς λάσπη	Συνώνυμο Τρόχαλος 2. Τοίχος κτισμένος με πέτρες μικρές ή μεγάλες που στερεώνει το χώμα στις πεζούλες η ακόμα δείχνει και τα σύνορα στα χωράφια
Τριμιχουμαι	Ανησυχώ	Είν'τα χεις και τριμυχάσαι
Τρουλλαφχιώ	Στήνω αυτί
Τρουλλαφχιώ	Τεντώνω τα αυτιά μου μεταφορικά για να ακούσω καλύτερα
Τρουλώνω	Προσπαθώ, Τεντώνω	Τρούλωσε τ'αυτί
Τρόχαλος	Τοίχος χωρίς λάσπη	Συνώνυμο Τράφος 1. Τοίχος κτισμένος με πέτρες μικρές ή μεγάλες που στερεώνει το χώμα στις πεζούλες η ακόμα δείχνει και τα σύνορα στα χωράφια
Τσαγρίζω	Καταβρέχω
Τσάκα	Σουγιάς αναδιπλόμενος
Τσακάκι	Μικρό πτυσσόμενο μαχαιράκι της τσέπης, λέγεται και τσακί
Τσακάκι	Σουγιάς αναδιπλόμενος
Τσακί	Σουγιάς αναδιπλόμενος
Τσαλαμπουχλέρνω	Πατάω μέσα στα νερά	Συνώνυμο Τσαλαπατώ
Τσαλαπατώ	Πατάω μέσα στα νερά	Συνώνυμο Τσαλαμπουχλέρνω
Τσαμούρης	Γκομενιάρης	Λέγεται και για τον γαίδιαρο που είναι επιθετικός, ανεξέλεγκτος στις ορμές του
Τσανάκι	Βαθύ πήλινο πιάτο	Μεταφορικά, χαρακτήρας, π.χ. Καλό τσανάκι = Καλός άνθρωπος
Τσαπράζι	Σουγιάς αναδιπλόμενος
Τσαρχαλίζω	Κάνω θόρυβο ψάχνοντας
Τσαφίζω	Γραντζουνίζω
Τσαφουνιά	Γρατζουνιά
Τσαφουνίζω	Γρατζουνίζω
Τσαχαλίζω	Τσαλακώνω
Τσεί	Καίει	Πώς τσεί τσά -- Ετσά τσεί = Πως καίει έτσι -- Έτσι καίει
Τσελέκια	Χειροπέδες
Τσερόνι	Πληγή που δεν κλείνει εύκολα, Σπυρί με πύον
Τσιβιδίζει	Τσούζει
Τσιβίλα	Είδος Ξερού τυριού
Τσιγαρίζω	Ανακατεύω στο λάδι	Τσιγαρίζω τα κρομμύδια στο λάδι
Τσικιμά σοκάκι	Αδιέξοδος δρόμος
Τσιλιέμαι	Έχω διάρροια
Τσιμπράγκαλα	Πράγματα
Τσιμπρόδεμα	Πρόχειρο δέσιμο στη σέλα του γαϊδάρου
Τσίτα	Αγκάθα
Τσίτα	Αδύνατος, Αδύνατη	Ξάνοιξε τονέ σαν τη τσίτα είναι
Τσιτώνω	Τεντώνω
Τσιτωτό	Τεντωμένο
Τσιφίδα	Κοφίνι από καλάμι	Μεταφορικά το άγονο χωράφι
Τσιφτές	Καραμπίνα
Τσουβάλι (Το)	Σάκος, Φάρδος
Τσουγκρί	Κεντρί
Τσούκος	Σβέρκο
Τσούκος	Αυτός που δεν του κόβει	Σημαίνει και Σβέρκο και Φλασκί. 1. Ήντα τσούκος μωρέ ειν τοσές
Τσούκος	Σβέρκο
Τσούκος	Φλασκί
Τσούκος	Φλασκί	Σημαίνει και Σβέρκο και αυτός που δεν του κόβει.
Τσούκος (Ο)	Σβέρκο	Σημαίνει και Φλασκί και αυτός που δεν του κόβει.
Τσουράπια	Χειροποίητες πλεκτές κάλτσες
Τσουρλοκοπώ	Δεν έχω σώας τας φρένας
Τσούρλος	Μεγάλη πέτρα	Μεταφορικά ο τρελός
Τσούρλος	Τρελός	Σημαίνει και Πέτρα.
Τσουρλώ	Γλιστράω
Τσουρλώ	Κατρακυλώ, Γλιστρώ	Λέγεται στο Ηράκλειο
Τσουρουφλίστηκα	Εκάηκα
Τσουρώ	Κατρακυλώ, Γλιστρώ	Λέγεται στα Χανιά
Τυρεφτης	Το πρώτο γάλα της προβατίνας μετά τη γέννα
Ύστερα (τα)	Το τέλος	Τα ύστερα του κόσμου εφτάξανε
Φανταξό (Το)	Φάντασμα
Φαντάσει	Έχει φαντάσματα
Φέγγω	Βλέπω
Φεσφεσέ	Αμφιβολώ	Κατέχω το πως μ' αγαπάς, μα πάλι φεσφεσέ 'χω, μπάς κι΄ αγαπάς κι΄ αλλού ποθές και 'γω δε το κατέχω
Φέτσα	Απομεινάρια του λαδιού	Συνώνυμο ο κατσίγαρος, η μούργα
Φθειαρμίζω	Ματιάζω
Φίλεμα	Κέρασμα, Φιλοδώρημα, Δώρο
Φιλεύω	Κερνάω
Φιλιότσος	Βαφτηστήρι
Φιού σου	Ντροπή σου
Φκεραίνω	Αδειάζω
Φκερέζω	Αδειάζω
Φλέγα	Πηγή	Και τ'όνομα του νιούτσικου Ρωτόκριτο το λέγαν, ήτανε τς' αρετής πηγή και τς'αρχοντιάς η φλέγα. 1. Μεταφορικά το γένος
Φλισκούνι	Αρωματικό Βότανο	Αρωματικό βότανο με θεραπευτικές ιδιότητες, Φλισκούνι και γαρύφαλλο αρισμαρί και δυόσμο, ετσά τον ήθελα εγώ τον ψεύτη τούτο κόσμο
Φλούμπα	Ζώνη	Δα πιάσω τη φλούμπα και δα σ'αλατσίσω
Φοράδα	Θηλυκό άλογο
Φουμέρνανε	Καπνίζανε	Κι ο πατέρας μου κι ο παππούς μου κι όλοι οι λεβέντες φουμέρνανε
Φουνάρα	Μεγάλη φωτιά	Στα χωριά κάνανε μεγάλη φουνάρα το Πάσχα, για να κάψουνε τον Ιούδα
Φούργια	Βιασύνη	Συνώνυμο Ζόρες
Φουρκισμένος	Νευριασμένος	Άσε με γιατί μαι φουρκισμένος μούλα τουτανά
Φριγιό	Λάχανο	Συνώνυμο Φρύγιο
Φρουκούμαι	Ακούω με προσοχή	Άσπρος γεννάτ' ο κόρακας και μαύρος καταντίζει κι' απού φρουκάται γυναικώ, στη φυλακή καθίζει
Φρύγιο	Λάχανο	Συνώνυμο Φριγιό
Φρύσσα	Ρέγγα
Φωθιά	Φωτιά	Σα θες να δείς τον άθρωπο, δώστου φωθιά, να νάψει Κι'αν θες να τονε καλοδείς ψηλά του πε να κάτσει κι'ανε κουνεί τα πόδια του τρελό να τονε γράψεις, κι'αν δεν κουνεί τα πόδια του, έξυπνο τονε γράψε!
Χαβιαλίδι	Χαστούκι
Χαβρίζω	Κάνω θόρυβο
Χαερλή	Χαζός	Σα θες να δεις το χαερλή, φωθιά του δώσε ν' άψει
Χαζιρεύομαι	Ετοιμάζομαι	Τ' ασκέρια να χαζιρευτούν, να κατεβούν στην Κρήτη, να πα να κάψουν τα σφακιά. να μην πομείνει σπίτι
Χαζίρι	Έτοιμο
Χαζίρικος-η-ο	Έτοιμος-η-ο
Χαζιρομπουκιές	Γρήγορα μεζεδάκια
Χαΐνης	Αντάρτης
Χαΐρι	Πρόοδο
Χαϊρλής	Προκομένος	Κάνε κοπέλια να δεις χαΐρι
Χαλαμπαλίκι	Οχλαγογία, Φασαρία
Χαλίσικος	Γνήσιος, Πραγματικός	Εγώ 'γαπώ με το παλιό, χαλίσικο τερτίπι κι αγάπες σαν τις σημερνές, δεν τσι μπατέρνω ντίπι.
Χαλιχουτίζω	Μιλάω ακαταλαβίστικα	Οι χαλικουτηδες ήταν Αιγύπτιοι που είχαν ξεμείνει στη περιοχή Κουν ΚΑΠΗ τα Χανιά και μένανε σε κάποιες καλύβες και οι χανιώτες τους βαφτίσαμε χαλικουτηδες
Χαμπάρι	Νέα	Εξεστέλιωσε άμ'άκουσε το κακό χαμπάρι
Χαρδαλάμι	Μεταλλικό μέρος της ζώνης
Χαρθιά	Χαρτιά
Χαρκιάς	Σιδηρουργός
Χαρκιδιό	Σιδηρουργείο	Όποιος δεν θέλει χτύπους δεν πάει στο χαρκιδιό
Χαρχαλίζω	Κάνω θόρυβο ψάχνοντας
Χασές	Άσπρο βαμβακερό ύφασμα	Ήπλυνα την κοιλιά του αρνιού και την ήκαμα χασέ
Χάφτω	Καταπείνω
Χαχαλέ	Χούφτα, Χουφτιά	Συνώνυμο Χαχαλιά
Χαχαλιά	Χούφτα, Χουφτιά	Συνώνυμο Χαχαλέ
Χαχαλόβεργα	Διχαλωτή βέργα	Απαραίτητη για το φόρτωμα του γαϊδάρου
Χειλέδες	Κλεψιές	Μη γκάνεις μπλιό χειλέδες
Χείμειξε	Επιτέθηκε, Όρμηξε	Μου χείμηξε μωρέ ο σκύλος του γείτονα και είπα πως θα με φάει
Χεϊτάνης	Διάβολος	Προέρχεται από την αραβική λέξη shaytan που σημαίνει σατανάς και χρησιμοποιείται με τη σημασία ευφυής, πονηρός, καταφερτζής, υποψιασμένος.
Χεϊτάνης	Πονηρός	Προέρχεται από την αραβική λέξη shaytan που σημαίνει σατανάς και χρησιμοποιείται με τη σημασία ευφυής, πονηρός, καταφερτζής, υποψιασμένος.
Χιαρχιντίζω	Ξαφνιάζω
Χιαρχιντισμένος	Αναστατωμένος, Ανήσυχος
Χιράμι	Κουβέρτα ελαφριά
Χκιόπο	Ξύλο	Θέλει πολύ ξύλο ετοσές
Χλαμπούτσα	Παλιές αρβύλες
Χλεμπατζάρη	Απατεώνας	Συνώνυμο ο Χλεμπατζής, ο Χλετζιάρης
Χλεμπατζής	Απατεώνας
Χλεπατζή	Απατεώνας	Συνώνυμο ο Χλεμπατζάρης, ο Χλετζιάρης
Χλετζιάρη	Απατεώνας	Συνώνυμο ο Χλεμπατζάρης, ο Χλεμπατζής
Χοίρο	Γουρούνι	Οσά ντο χοίρο στα πηλά μ' αρέσει να κοιλιούμε
Χοιρομουρίδες	Χόρτα για βραστά
Χορδή	Σχοινί	Τσιτωτή χορδή = Τεντωμένο σχοινί
Χούι	Συνήθεια	Απ'ούχει αντέτι τη ψευτιά την έχει ούλο το χρόνο, δεν ανημένει τ'απριλιού τη πρώτη μέρα μόνο
Χούκια	Σφάξιμο	Λέγεται για το αρνάκι το Πάσχα, Ετονέ θα το κάνομε χούκια
Χούμελη	Χαρουπόμελο
Χούμελι	Πολύ γλυκό
Χούρδες	Απρόκοπες
Χοχλακώ	Βράζω
Χοχλιδάτες	Κότες με καφέ χρώμα	Κότες με συγκεκριμένο χρωματισμό, κάτι σαν σταγόνες βροχής στο φτέρωμα τους
Χοχλιδολογώ	Μαζεύω χοχλιούς, σαλιγκάρια	Χοχλιδοπαιχνιδίσματα δε θέλω μπλιο μαζί σου, γιατί τη σκάρμη άλλου χοχλιού εβρήκα στο κορμί σου
Χοχλιός	Σαλιγκάρι	Ήθελα να μουνα χοχλιός και εσύ η χοχλιδίνα και κάτω απ'τον ασπάλαθο να την περνούμε φίνα
Χρηγιά	Λεκάνη ανοξείδωτη
Χρηγιά	Σκάφη	Ακριβή-ακριβή σ΄αγόρασα , κι έδωκα τον παρά μου .... για να σε θέτω ανάσκελα να κάνω τη δουλειά μου
Χτήμα	Γαιδούρι	Να πας να μεταδέσεις το... χτήμα
Χύθηκε	Επιτέθηκε, Όρμηξε	Μου χύθηκε μωρέ ο σκύλος του γείτονα και είπα πως θα με φάει
Χυλόφτα	Μακαρόνια χειροποίητα
Χύμα	Κατηφόρα
Χύνομαι	Ορμώ
Χωρατά	Αστεία	Σημαίνει και Καλαμπούρια
Χωρατά	Καλαμπούρια	Σημαίνει και Αστεία
Χωρατό	Αστείο
Χώστηκα	Κρύφτηκα
Ψακώνω	Δηλητηριάζω
Ψαλάσω	Ψιλοτρώγω	Δεν έχω μεγάλη όρεξη και ανακατεύω το φαγητό μου, τρώγοντας πότε πότε μια μπουκιά. 1. Τρώγε και μη ψαλάζεις
Ψαργάδινος	Χθεσινός	Συνώνυμο ο οψεσινός, ο ψεσινός, ο οψαργάδινος
Ψαρές	Παπούλες	Συνώνυμο Ψαρές
Ψεσινός	Χθεσινός	Συνώνυμο ο οψεσινός, ο ψαργάδινος, ο οψαργάδινος
Ψηματέ	Μαγεριά	Από το Ψηματιά, Ψύνω, Μαγιεργιά σε ανατολική κρήτη
Ψίκη	Προίκα της νύφης
Ψιμυθευτό	Ζηλευτό	Καλοφτιαγμένο, Λεπτοκαμωμένο
Ψοφώ	Έντονη αίσθηση	Ψοφώ από το κρύο
Ψώμματα	Ψέματα
Ωσά	Σαν